192 GL”oSo”/ujMy!!! Co było PieRWej, tzw. grecka GLoSSa, czy słowiańska GL”oSKa, co GL”oSi GL”oS’Ny GL”oS GoL”oSL”oWNeGo GL”oSoWaNia, GDzie? Na GL”aZa(c)H…

Tablica z tekstem wyrytym głagolicą

GL”oSo”/ujMy!!! Tzw. grecka GLoSSa, czy słowiańska GL”oSKa, co GL”oSi GL”oS’Ny GL”oS GoL”oSL”oWNeGo GL”oSoWaNia, a gdzie??.. na GL”aZa(c)H!

Zrobię dziś moje własne słowiańskie GŁ”oSoWaNie.

Przedstawiam Wam dwóch kandydatów do porównania:

1.
Język „starożytny”… czyli tzw. mykeński/ahaiski/grecki i „jego” rdzenie i słowa… i wytłumaczenie ich znaczenia, czyli źródłosłowu, czyli tzw. etymologii, patrz:

https://skribh.wordpress.com/2015/04/21/56-zrodlo-slow-a-co-to-takiego/

czy…

2.
Język „nowożytny”… czyli słowiański i jego słowa…

Który język jest starszy? Oceńcie to sami, na podstawie przykładów poniżej i ZaGL”oSujCie! 🙂

…..

Zacznijmy od tego rzekomo „starożytnego”. Tym razem źródła w j. angielskim pójdą na początek:

http://www.thefreedictionary.com/Gl%C3%B3ssa,+Sporades
glossa (redirected from Glóssa, Sporades)
Also found in: Medical, Encyclopedia, Wikipedia.
glos·sa (glô′sə, glŏs′ə)
n. pl. glos·sae (glô′sē, glŏs′ē) or glos·sas
1. Anatomy The tongue.
2. Zoology A tonguelike structure in the labium of an insect.
[Greek glōssa, tongue.]
glos′sal adj.

http://biblehub.com/greek/1100.htm
glóssa: the tongue, a language
Original Word: γλῶσσα, ης, ἡ
Part of Speech: Noun, Feminine
Transliteration: glóssa
Phonetic Spelling: (gloce-sah’)
Short Definition: the tongue, a language, nation
Definition: the tongue, a language, a nation (usually distinguished by their speech).

γλῶσσα, γλωσης, ἡ (from Homer down), the tongue;

1. the tongue, a member of the body, the organ of speech: Mark 7:33, 35; Luke 1:64; Luke 16:24; 1 Corinthians 14:9; James 1:26; James 3:5, 6, 8; 1 Peter 3:10; 1 John 3:18; (Revelation 16:10). By a poetic and rhetorical usage, especially Hebraistic, that member of the body which is chiefly engaged in some act has ascribed to it what belongs to the man; the tongue is so used in Acts 2:26 (ἠγαλλιάσατο ἡ γλῶσσα μου); Romans 3:13; Romans 14:11; Philippians 2:11 (the tongue of every man); of the little tongue-like flames symbolizing the gift of foreign tongues, in Acts 2:3.

2. a tongue, i. e. the language used by a particular people in distinction from that of other nations: Acts 2:11; hence, in later Jewish usage (Isaiah 66:18; Daniel 3:4; Daniel 5:19 Theod.; Theod.; Judges 3:8) joined with φυλή, λαός, ἔθνος, it serves to designate people of various languages (cf. Winer’s Grammar, 32), Revelation 5:9; Revelation 7:9; Revelation 10:11; Revelation 11:9; Revelation 13:7; Revelation 14:6; Revelation 17:15. λαλεῖν ἑτέραις γλώσσαις to speak with other than their native i. e. in foreign tongues, Acts 2:4, cf. Acts 2:6-11; γλώσσαις λαλεῖν καιναῖς to speak with new tongues which the speaker has not learned previously, Mark 16:17 (but Tr text WH text omit; Tr marginal reading brackets καιναῖς); cf. DeWette on Acts, p. 27ff (correct and supplement his references by Meyer on 1 Corinthians 12:10; cf. also B. D. under the word Tongues, Gift of). From both these expressions must be carefully distinguished the simple phrases λαλεῖν γλώσσαις, γλώσσαις λαλεῖν, λαλεῖν γλώσσῃ, γλώσσῃ λαλεῖν (and προσεύχεσθαι γλώσσῃ, 1 Corinthians 14:14), to speak with (in) a tongue (the organ of speech), to speak with tongues; this, as appears from 1 Corinthians 14:7ff, is the gift of men who, rapt in an ecstasy and no longer quite masters of their own reason and consciousness, pour forth their glowing spiritual emotions in strange utterances, rugged, dark, disconnected, quite unfitted to instruct or to influence the minds of others: Acts 10:46; Acts 19:6; 1 Corinthians 12:30; 1 Corinthians 13:1; 1 Corinthians 14:2, 4-6, 13, 18, 23, 27, 39. The origin of the expression is apparently to be found in the fact, that in Hebrew the tongue is spoken of as the leading instrument by which the praises of God are proclaimed (ἡ τῶν θείων ὕμνων μελῳδός, 4 Macc. 10:21, cf. Psalm 34:28 (); (); (); Psalm 125:2 (); Acts 2:26; Philippians 2:11; λαλεῖν ἐν γλώσσῃ, Psalm 38:4 (), and that according to the more rigorous conception of inspiration nothing human in an inspired man was thought to be active except the tongue, put in motion by the Holy Spirit (κατάχρηται ἕτερος αὐτοῦ τοῖς φωνητηριοις ὀργάνοις, στόματι καί γλωττη πρός μηνυσιν ὧν ἄν θέλῃ, Philo, rer. div. haer. § 53 (i. 510, Mang. edition)); hence, the contrast διατουνως (critical editions τῷ νοι GLoSa

https://en.wiktionary.org/wiki/%CE%B3%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1
γλώσσα
See also: γλῶσσα ‎(glôssa)
Greek
Etymology
From Ancient Greek γλῶσσα ‎(glôssa).

Pronunciation
IPA(key): [ˈɣlo̞sa], /ˈɣlɔsa/
Hyphenation: γλώσ‧σα

Noun
γλώσσα • ‎(glóssa) f ‎(plural γλώσσες)

(linguistics) language, tongue
(anatomy) tongue
sole (fish)

https://en.wiktionary.org/wiki/%CE%B3%CE%BB%E1%BF%B6%CF%83%CF%83%CE%B1#Ancient_Greek
γλῶσσα
Ancient Greek
Alternative forms

γλάσσα ‎(glássa) Ionic
γλῶττα ‎(glôtta) Attic

Etymology
Originally „provided with a point”. From γλῶχες ‎(glôkhes, “beard of corn”) (from Proto-Indo-European *glōgʰs) and -ια ‎(-ia).

Pronunciation
IPA: /ɡlɔ᷇ːs.sa/ → /ˈɣlos.sa/ → /ˈɣlo.sa/

Noun
γλῶσσᾰ • ‎(glôssa) (genitive γλώσσης); f, first declension

a tongue
a language
the mouthpiece of a pipe

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=%CE%B3%CE%BB%E1%BF%B6%CF%87%CE%B5%CF%82&action=edit&redlink=1
Wiktionary does not yet have an entry for γλῶχες.

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Appendix:Proto-Indo-European/gl%C5%8Dg%CA%B0s&action=edit&redlink=1
Wiktionary does not yet have an appendix for Proto-Indo-European/glōgʰs.

http://www.etymonline.com/index.php?term=gloss
gloss (n.1)
„glistening smoothness, luster,” 1530s, probably from Scandinavian (compare Icelandic glossi „flame,” related to glossa „to flame”), or obsolete Dutch gloos „a glowing,” from Middle High German glos; probably ultimately from the same source as English glow (v.). Superficial lustrous smoothness due to the nature of the material (unlike polish, which is artificial).

gloss (n.2)
„word inserted as an explanation, translation, or definition,” c. 1300, glose (modern form from 1540s; earlier also gloze), from Late Latin glossa „obsolete or foreign word,” one that requires explanation; later extended to the explanation itself, from Greek glossa (Ionic), glotta (Attic) „language, a tongue; word of mouth, hearsay,” also „obscure or foreign word, language,” also „mouthpiece,” literally „the tongue” (as the organ of speech), from PIE *glogh- „thorn, point, that which is projected” (source also of Old Church Slavonic glogu „thorn,” Greek glokhis „barb of an arrow”).

Glosses were common in the Middle Ages, usually rendering Hebrew, Greek, or Latin words into vernacular Germanic, Celtic, or Romanic. Originally written between the lines, later in the margins. By early 14c. in a bad sense, „deceitful explanation, commentary that disguises or shifts meaning.” This sense probably has been colored by gloss (n.1). Both glossology (1716) and glottology (1841) have been used in the sense „science of language.”

gloss (v.)
c. 1300, glosen „use fair words; speak smoothly, cajole, flatter;” late 14c. as „comment on (a text), insert a word as an explanation, interpret,” from Medieval Latin glossare and Old French gloser, from Late Latin glossa (see gloss (n.2)). Modern spelling from 16c.; formerly also gloze.

The other verb, meaning „to add luster, make smooth and shining,” is from 1650s, from gloss (n.1). Figurative sense of „smooth over, hide” is from 1729, mostly from the first verb, in its extended sense of „explain away, veil or shift the meaning of,” but showing influence of the second. Related: Glossed; glossing.

http://www.etymonline.com/index.php?term=glow&allowed_in_frame=0
glow (v.)
Old English glowan „to glow, shine as if red-hot,” from Proto-Germanic *glo- (cognates: Old Saxon gloian, Old Frisian gled „glow, blaze,” Old Norse gloa, Old High German gluoen, German glühen „to glow, glitter, shine”), from PIE *ghel- (2) „to shine,” with derivatives referring to bright materials and gold (see glass (n.), also glint, glad, etc.). Figuratively from late 14c. Related: Glowed; glowing. Swedish dialectal and Danish glo also have the extended sense „stare, gaze upon,” which is found in Middle English.
glow (n.) Look up glow at Dictionary.com
mid-15c., „glowing heat,” from glow (v). Meaning „a flush of radiant feeling” is from 1793.

http://www.etymonline.com/index.php?term=glass&allowed_in_frame=0
glass (n.)
Old English glæs „glass; a glass vessel,” from Proto-Germanic *glasam „glass” (cognates: Old Saxon glas, Middle Dutch and Dutch glas, German Glas, Old Norse gler „glass, looking glass,” Danish glar), from PIE *ghel- (2) „to shine,” with derivatives referring to bright materials and gold (cognates: Latin glaber „smooth, bald,” Old Church Slavonic gladuku, Lithuanian glodus „smooth”). The PIE root also is the ancestor of widespread words for gray, blue, green, and yellow, such as Old English glær „amber,” Latin glaesum „amber” (which might be from Germanic), Old Irish glass „green, blue, gray,” Welsh glas „blue.”

http://www.etymonline.com/index.php?term=glint&allowed_in_frame=0
glint (n.)
„a gleam,” 1826 (with a possible isolated use from 1540s in OED), from glint (v.).
glint (v.)
1787 (intransitive), from Scottish, where apparently it survived as an alteration of glent, from Middle English glenten „gleam, flash, glisten” (mid-15c.), from a Scandinavian source (compare Norwegian gletta „to look,” dialectal Swedish glinta „to shine”), from the group of Germanic *gl- words meaning „smooth; shining; joyous,” from PIE *ghel- (2) „to shine,” with derivatives referring to bright materials and gold (see glass (n.)). Reintroduced into literary English by Burns. Related: Glinted; glinting.

http://www.etymonline.com/index.php?term=glad&allowed_in_frame=0
glad (adj.)
Old English glæd „bright, shining, gleaming; joyous; pleasant, gracious” (also as a noun, „joy, gladness”), from Proto-Germanic *glada- (cognates: Old Norse glaðr „smooth, bright, glad,” Danish glad „glad, joyful,” Old Saxon gladmod, in which the element means „glad,” Old Frisian gled „smooth,” Dutch glad „slippery,” German glatt „smooth”), from PIE *ghel- (2) „to shine,” with derivatives referring to bright materials and gold (see glass). The notion is of being radiant with joy; the modern sense „feeling pleasure or satisfaction” is much weakened. Slang glad rags „one’s best clothes” first recorded 1902.

http://www.etymonline.com/index.php?term=glossary
glossary (n.)
„collected explanations of words (especially those not in ordinary use), a book of glosses,” mid-14c., from Latin glossarium „collection of glosses,” from Greek glossarion, diminutive of glossa „obsolete or foreign word” (see gloss (n.2)). Related: Glossarial.

http://wordinfo.info/unit/920/page:1
glosso-, gloss-, -glossa, -glossia
(Greek: tongue; language, speech)
(…)
gloss (s). glosses (pl)
1. A short definition, explanation, or translation of a word or phrase that may be unfamiliar to the reader, often located in a margin or collected in an appendix or glossary.
2. A brief explanatory note or translation of a difficult or technical expression usually inserted in the margin or between lines of a text or manuscript or a collection of such notes; a glossary.
3. An extensive commentary, often accompanying a text or publication.
4. A purposefully misleading interpretation or explanation; to give a false interpretation to something.
glossa (s), glossae (pl)
1. Referring to the tongue or a mobile mass of muscular tissue covered with mucous membrane and located in the oral cavity.
2. A structure in the mouth of an insect that resembles a tongue.
(…)

http://dictionary.reference.com/help/faq/language/e19.html
Where does the word glossary come from?
The word glossary comes from the Latin glossarium (a combination of gloss and -ary), which comes from Greek glossarion, a diminutive of glossa ‚word which needs explanation’. A gloss is an explanation or interpretation of a word. A glossary is an alphabetical list of terms with definitions or explanations. The original meaning of Greek glossa was ‚tongue’, then ‚word’, and eventually ‚to explain a word or text’.

…..

Wystarczy?

I co kto umie wywieźć znaczenie tzw. greckiego słowa GloSSa, używając innych źródeł i dowodów, najlepiej sięgających GL”e”Biej niż te powyżej, np do tzw. PIE i jego odtworzonych rdzeni? Ciężko o źródła mówiące coś o tym glōgʰs…

Tu mam za to wiadomości o dźwiękachi ich zmianach, jakie nastąpiły wg oficjalnych źródeł w tzw. j. greckim. Pouczające…

https://en.wikipedia.org/wiki/Ancient_Greek_phonology

…..

Zajmijmy się teraz źródłami polskojęzycznymi…

http://sjp.pl/glosa
glosa
dopisek, uwaga kopisty lub czytelnika zrobiona na marginesie; glossa

http://sjp.pwn.pl/sjp/glosa;2559360.html
glosa
1. «w dawnych tekstach: odręczna uwaga wpisywana między wierszami lub na marginesie»
2. «naukowy komentarz do orzeczenia sądowego»
3. «głos w dyskusji na jakiś temat lub komentarz do jakiegoś wydarzenia, ujęty w formę literacką»

• glosator • glosatorka • glosować

https://pl.wikipedia.org/wiki/Glosa
Glosa (z jęz. greckiego γλώσσα, glóssa, dosł. „język”) – naukowy komentarz do orzeczenia sądowego zawierający jego analizę. Jedna z prawniczych form dialogu (obok m.in. publikowanych orzeczeń, artykułów, analiz, opracowań i komentarzy przepisów) między sądami a doktryną prawa. Pierwotnie termin „glosa” oznaczał przypis odnoszący się do poszczególnych słów lub fragmentów tekstu, wprowadzany przez kopistę manuskryptu lub czytelnika na marginesach stron książki.

Glosa zawiera zazwyczaj streszczenie przebiegu sprawy sądowej i pogłębiony komentarz autora (zwanego glosatorem). Wywód przeprowadzony przez glosatora ukazuje punkt wyjścia rozumowania, jego przebieg oraz konkluzję odnoszącą się do glosowanego orzeczenia.

Glosa może być aprobująca lub krytyczna (w pełni lub częściowo) w stosunku do komentowanego orzeczenia.

https://pl.wikipedia.org/wiki/G%C5%82os
Głos
Ujednoznacznienie To jest strona ujednoznaczniająca. Poniżej znajdują się różne znaczenia hasła: Głos.
link= Zobacz hasło głos w Wikisłowniku
link= Zobacz w Wikicytatach kolekcję cytatów o głosie

dźwięk, mowa, śpiew wydawany przez istoty żyjące (zobacz: głos ludzki)
bodziec zewnętrzny oddziałujący na zmysł słuchu
nakaz wewnętrzny
partia instrumentu lub śpiewaka w utworze muzycznym
jeden z niezależnych elementów melodycznych i rytmicznych utworu polifonicznego
osąd, opinia
umowny znak wyrażający opinię w głosowaniu, np. podniesienie ręki, wrzucenie do urny karty lub gałki
głos doradczy
grupa piszczałek w organach

https://pl.wikipedia.org/wiki/G%C5%82os_ludzki
Głos ludzki – wibracje wytwarzane przez struny głosowe człowieka (dźwięki o określonej częstotliwości). Fałdy głosowe w połączeniu z m.in. zębami, językiem i ustami mogą wytworzyć szerokie spektrum dźwięków, umożliwiając całkowitą zmianę znaczenia wypowiedzi poprzez manipulację tonu lub akcentowanie pojedynczych części.

Ton głosu może sugerować, że wypowiedź jest pytaniem, nawet jeśli nie wynika to z formy gramatycznej oraz zdradzać uczucia, takie jak gniew, szczęście, smutek. Ton głosu może oznaczać, w jakim stopniu mówiącemu na czymś zależy, jak jest do czegoś nastawiony. Na przykład słowa „przykro mi” zależnie od tonu może oznaczać zarówno skruchę lub żal, jak ironię czy obojętność.

Pojmowany jako instrument muzyczny, ludzki aparat głosowy jest uważany za najdoskonalszy instrument dęty.
(…)

https://pl.wiktionary.org/wiki/g%C5%82os
głos (język polski)
wymowa:
wymowa ?/i, IPA: [ɡwɔs], AS: [gu̯os]

znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) dźwięk wydawany przez istoty żyjące
(1.2) zdolność wydawania dźwięku (1.1)
(1.3) prawo / pozwolenie przemawiania
(1.4) zdanie, osąd, opinia
(1.5) decyzja wyrażona podczas wyborów, głosowania
(1.6) muz. partia jednego z wokalistów w utworze zespołowym
(1.7) muz. grupa piszczałek w organach
(…)
wyrazy pokrewne:
rzecz. głosowanie n, głoska f
czas. głosować
przym. głośny, głosowy

związki frazeologiczne:
być przy głosie • dzieci i ryby głosu nie mają • głos serca • głos wołającego na puszczy • psie głosy nie idą w niebiosy • wstrzymać się od głosu

etymologia:
prasł. golsъ*

tłumaczenia:
angielski: (1.1) voice; (1.2) voice; (1.3) voice, floor; (1.4) voice; (1.5) vote
chorwacki: (1.1) glas m; (1.2) glas m; (1.3) glas m; (1.4) glas m; (1.5) glas m; (1.6) glas m
hindi: (1.1) स्वर m
hiszpański: (1.1) voz f; (1.3) palabra; (1.4) palabra, voz f; (1.5) voto m; (1.6) voz f
kaszubski: (1.1) głos m
kirgiski: (1.1) үн; (1.5) добуш
krymskotatarski: (1.1) davuş
litewski: (1.1) balsas m; (1.2) balsas m; (1.3) balsas m; (1.4) balsas m; (1.5) balsas m; (1.6) balsas m
łaciński: (1.1) sonus m
niemiecki: (1.1) Stimme f; (1.2) Stimme f; (1.3) Stimme f; (1.4) Stimme f; (1.5) Stimme f; (1.6) Stimme f
norweski (bokmål): (1.1) stemme m
nowogrecki: (1.1) φωνή f; (1.2) φωνή f; (1.3) λόγος m; (1.4) φωνή f; (1.5) ψήφος f; (1.6) φωνή f
rosyjski: (1.1) голос m; (1.4) голос m; (1.5) голос m
rumuński: (1.1) voce
sanskryt: (1.1) स्वर m
szwedzki: (1.1) röst w
ukraiński: (1.1) голос m; (1.2) голос m; (1.3) голос m; (1.4) голос m; (1.5) голос m; (1.6) голос m
włoski: (1.1) voce f

…..

Jakoś jak zwykle w sumie PRAWIE NIKT nie podaje powiązania między słowiańskim rdzeniem GL/L”+S, a tzw. greckim słowem GloSSa…

Jak sami widzicie ilość słowiańskich słów pochodzących od tego rdzenie nie jest mała. Ciekawe gdzie jest ich więcej, w tym tzw. j. mykeńskim/ahaiskim/greckim… czy w słowiańskim? Porównanie jest sposobem naukowym, wystarczy policzyć słowa.

GL”oS, GL”oSKa, (Wy)GL”oSiC’/T’ / WoL”aC’/T’, GLoS’No, GL”oSoWy, GLoSoWaC’/T’, GLaSNoST / WL”aSNoS’C’/T’, GL”aDKi, GLaSKaC’/T’, GLaDziC’/T, KLaSKaC’/T’, GRaSoWaC’/T’, GRuZ, GL”oWa, GL”oWiC’/T’, GLo”WNa, GLoWNia, GLaZ, GLaZy, GoL”y, GLoGów, oGLa”D, oGLa”DaC’/T’, GRoZa…

Ale, ale a czy już wiecie czego najważniejszego brakuje tu?

GL”aGoL”o”W GLaGoLiCy, czyli GL”aDKieGo LiCa?

https://en.wikipedia.org/wiki/Glagolitic_alphabet

Najstarsza tablica zapisana głagolicą odnaleziona na chorwackiej wyspie Krk

Przykład głagolicy bułgarskiej i odpowiedniki polskich głosek

„Ojcze nasz“ w trzech odmianach głagolicy. Po lewej – pierwotna głagolica okrągła, pośrodku – chorwacka kanciasta i po prawej kursywna

https://pl.wikipedia.org/wiki/G%C5%82agolica
Głagolica (scs. glagolъ = słowo, litera^[1]) – najstarsze pismo słowiańskie, którego stworzenie przypisuje się misjonarzowi–apostołowi Konstantemu zwanemu Cyrylem, który wraz z bratem Metodym zapisał w IX wieku za jego pomocą język słowiański używany w okolicach Salonik; głagolica była pierwotnym alfabetem języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, który miał być językiem liturgicznym Słowian, a w swojej późniejszej fazie rozwojowej, jako język cerkiewnosłowiański na wiele wieków pozostał językiem literackim wykształconych warstw w kręgu religii prawosławnej.

Pierwotnie (do końca lat 60 XX w.) przeważał pogląd, iż głagolica powstała na bazie greckiej minuskuły z VIII–IX wieku. Obecnie – choć nie neguje się pewnego wpływu tego źródła, jak również doszukuje się proweniencji w piśmie semickim – większość historyków skłania się ku tezie, że głagolica jest dziełem Cyryla, pismem, które zostało dostosowane do fonetyki słowiańskiego dialektu sołuńskiego (z okolic Salonik) z drugiej połowy IX wieku. Bezspornym jest, że bracia Cyryl i Metody, wykorzystując głagolicę, przełożyli z greki na język słowiański Ewangelię, czym zapoczątkowali intensywny rozwój słowiańskiej piśmienności.

Istnieje również pogląd, według którego bazą do powstania głagolicy mogło być hipotetyczne pierwotne pismo słowiańskie. Podstawą do tego typu wniosków są zarówno najstarsze opisy Słowian, w tym Thietmara, który opisując w swojej kronice słowiańską świątynię w Radogoszczy napisał: „Jej ściany zewnętrzne zdobią różne wizerunki bogów i bogiń. Jak można zauważyć, patrząc z bliska, w przedziwny rzeźbione sposób, wewnątrz zaś stoją bogowie zrobieni ludzką ręką w straszliwych hełmach i pancerzach, każdy z wyrytym u spodu imieniem”^[2].) Innymi dowodami potwierdzającymi używanie przez Słowian pisma są wykopaliska datowane na wcześniejszy niż działalność Cyryla okres. Istnieje też pośredni dowód etymologiczny związany z tym, że litery nazywano bukwami, gdyż występowały w postaci rytów na bukowych deseczkach.

W skład pierwotnej głagolicy, alfabetu, którego część znaków prawdopodobnie oparto na ówczesnych graficznych systemach bizantyjskich, wchodziło około 40 symetrycznie stylizowanych liter, w tym znaki, które w innych systemach pisma nie występowały, a które uwiarygadniają tezę o tym, że za podstawę Cyryl brał już istniejące pismo Słowian.

Głagolica była pismem fonetycznym i składała się ostatecznie z 38 liter. Najprawdopodobniej do 863 roku głagolica ostatecznie się ukształtowała i uzyskała postać, z którą najczęściej spotykają się badacze. Głagolica w okresie późniejszym stopniowo była zastępowana cyrylicą. Znane są przykłady tekstów pisane na pergaminie pierwotnie spisane głagolicą, później przepisane w cyrylicy.

Do XI wieku jednym z ważniejszych ośrodków piśmiennictwa głagolickiego była Sazawa. Po założeniu w 1347 roku klasztoru Emaus w Pradze, to Praga stała się centrum słowiańskiego piśmiennictwa. Sprowadzeni do klasztoru chorwaccy pisarze, głagolasze, rozpowszechnili pismo i aż do roku 1419, do czasu, aż wypędzili ich husyci, klasztor był religijnym i kulturalnym centrum Słowiańszczyzny. W Chorwacji głagolica stosowana jest po dzień dzisiejszy. Jej odmiana, głagolica kanciasta używana jest na wyspie Krk i Przymorzu Chorwackim, a powszechnie do dziś ponoć korzysta się z liturgicznych ksiąg głagolskich. Głagolicą posługują się dziś w odświętnej cerkiewnosłowiańskiej liturgii Serbowie i Chorwaci. Szacuje się, że istnieje ponad 25 tysięcy zachowanych dokumentów i ksiąg w głagolicy. Taka ilość zaświadcza o ogromnym rozwoju ówczesnej Słowiańszczyzny. W latach 868-869 Cyryl i Metody spotkali się w Rzymie z papieżem Hadrianem II. Nakłonili oni papieża, aby ten uznał, obok istniejących języków liturgicznych – łaciny, greki i hebrajskiego, język słowiański za język liturgii. Sytuacja taka trwała do czasu, kiedy to papież Stefan V (VI) zakazał używania języka słowiańskiego w liturgii i nakazał przywrócić obrządek łaciński. Przywracanie łacinicy w kościele zakończyło się ostatecznie na przełomie XII i XIII wieku.

Klasztory chorwacko-głagolskie istniały również w Polsce. W 1380 książę śląski ufundował taki w Oleśnicy, a 10 lat później kolejny w Krakowie na Kleparzu ufundowała królowa Jadwiga. Liturgia z użyciem głagolicy była w nim odprawiana przez prawie 100 lat. Ostatecznie, nieużywane już rękopisy w 1584 strawił pożar.

Kościoły prawosławne używają cyrylicy, która stopniowo wypierała z szerszego użycia głagolicę począwszy od końca X wieku.

Głagolica prawdopodobnie też posłużyła za wzór Maciejowi Drzewickiemu przy tworzeniu pierwszego polskiego szyfru używanego do kodowania korespondencji na dworze Zygmunta Starego.

Rodzaje głagolicy

Wyróżnia się rodzaje głagolicy:

• głagolicę bułgarską (okrągłą, zob. rycinę z prawej) o owalnych obrysach liter (stosowaną do ok. XII w.);
• głagolicę chorwacką (kanciastą) z kanciastymi literami, która rozwinęła się szczególnie w XIV w i do tej pory jest wykorzystywana m.in. w liturgii katolickiej w Dalmacji;
• głagolica kursywna, używana jest do szybkiego pisania; napisane nią dziesiątki tysięcy rękopisów, aktów, ksiąg; największe dzieło ma 22 tomy; w porównaniu do innych pism południowych Słowian, czyli cyrylicy zachodniej, łacinki, pisma arabskiego i greckiego, głagolica kursywna była używana do sporządzania najważniejszych dokumentów i umów handlowych;
• głagolica drukowana od 1483;
• głagolica komputerowa, ustalona w normie ISO 6861, od 1996.

Nazwy liter alfabetu

Nazwy liter alfabetu, czyli azbuki, ewoluują nieznacznie w czasie.

• około 1400: Azbuka ze strony Juraj iz Slavonije.
• 1591: zapisane w łacińsko-włoskiej fonetyce.
• 1966: Paul Cubberly zaproponował w 1996 roku w The Slavic alphabets następujące nazwy liter: azъ, buky, vědi/vědě, glagoli/glagolь, dobro, jestь/estъ, živěte, dzělo, zemlja, i/ižei, iže, g’ervь/dervь, kako, ljudьje/ljudije, myslite/myslěte, našь, onъ, pokoj, rьci, slovo, tvrdo/tverdo, ukъ/ikъ, frtъ, chěrъ/cherъ, otъ, ci, črvь, ša, štja, jerъ, jery, jerь, ětь/jatь, jusъ malyi, jusъ malyi jotirovannyj, jusъ bolъšij, jusъ bolъšij jotirovannyj, fita, ižica.
• 1986: Układ ten jest praktycznie tożsamy z zaproponowanym w 1986 roku przez Georgija Haburgaeva w książce Staroslawjanskij jazyk: azŭ, buky, vědi, glagoli, dobro, jestŭ, živěte, dzělo, zemlja, ižen, iže, g’ervĭ, kako, ljudije, myslite, našĭ, onŭ, pokoi, rĭci, slovo, tvrĭdo, oukŭ, frĭtĭ, xěrŭ, otŭ, ci, črĭvĭ, ša, šta, jerŭ, jery, jerĭ, jatĭ, jusŭ malyi, jusŭ bolĭšii, fita, ižica.
• 1996: Obaj językoznawcy pominęli jo (następujące po jatь), Cubberly nie dał nazwy dla ju (po jo), a Haburgaev dla ju, ję (po jusъ malyi ) i ją (po jusъ bolъšij). Wszystkie litery uwzględnia nazewnictwo ustalone w normie ISO 6861 azu, buki, vedi, glagol’, dobro, esi’, živěte, zělo, zemlja, iže, i, g’erv’, kako, ljudi, myslite, naš, on, pokoj, r’ci, slovo, tverdo, uk, fert, xěr, omega, cy, červ’, ša, šta, er, ery, er’, jat’, jo, ju, as, es, jes, jas, fita, ižica.

Zabytki głagolicy

• Najstarsze zabytki zachowały się jedynie w odpisach z X oraz z XI wieku:
  • Kodeks mariański,
  • Kodeks zografski,
  • Mszał kijowski,
  • Fragmenty Cloza,
  • Kodeks Assemaniego,
  • Modlitewnik synajski,
  • Psałterz synajski.

• Zachowane oryginalne zabytki to:
  • Inskrypcja presławska, 893,
  • Fragmenty kijowskie, X wiek,
  • Płyta z Baški, płyta z Senja, obie około 1100,
  • Fragmenty wiedeńskie, XI wiek,
  • Istarski Razvod, 1275-1395,
  • Vinodolski Zakon^[3], 1288 (unikatowy akt prawny),
  • Mszał Hrvoja, 1404,
  • Glagoljski zapis Jurja iz Slavonije, około 1400,
  • Konavoski fragment^[4], 1060,
  • Inskrypcja z Krk^[5], XI wiek,
  • Inskrypcja z Valun^[6].

• Starodruki
  • Pierwszą księgę wydrukowano głagolicą w 1483 roku, 28 lat po Biblii Gutenberga, wcześniej niż drukowano w Berlinie czy Moskwie. W sumie wydrukowano tysiące książek głagolicą, np. w przeciągu 5 lat po 1560 roku wydano ponad 30 tytułów w 25 tysiącach kopii. Zachowało się 6 inkunabułów, czyli starodruków z XV wieku. Drukowano w głagolicy także w XX w. Zabytkowe książki głagolicą pisane i drukowane można znaleźć w 26 krajach świata.

Paleografia

Głagolica jest prawdopodobnie pismem najbogatszym w ligatury. W tysiącach dokumentów można znaleźć ponad 800 rodzajów ligatur, czyli połączonych liter. Złączenia przedstawiają dobitnie, obrazowo znaczenie napisanego słowa. Czasami złożonych w graficzną kompozycję jest 4, 5 i więcej liter. Uważa się że ligatury, w innych pismach, były stosowane dla szybszego pisania, natomiast w kaligraficznej i czasochłonnej głagolicy pełnej pętelek i oczek trudno się oczywiście dopatrywać optymalizacji pod kątem szybkiego pisania.

Ligatury występują nawet w druku, gdyż mają symboliczne znaczenie. Wydany drukiem 1561 Brewiarz z Brozič posiada co najmniej 250 ligatur. Unikatowym zjawiskiem w druku są częściowe ligatury, połowa litery dołączona jest do innej litery, ukazując elastyczność zapisu w tworzeniu i rozumieniu pisma. Występują w obu inkunabułach: Mszał Baromicia drukowanym w Senju w 1494 oraz Brewiarz Baromicia z Wenecji 1493.

.Nazwy głagolicy i etymologia

W różnych krajach i w różnym czasie głagolica nazwana bywała: azbuki, slověne, bukvica, Buchitze, illyrian alphabet, Alphabetum Illyricum, Alphabetum Hieronymianum, hrvatsko pismo, Alphabetum Illiricum Sclavorum, illyryjskie charaktery, hieronymian script, glagolitiske pismo, glagolitique, glagolitic script, hlaholice, hlaholika, глаго́лица, glagoljica, глаголиця, hlaholycia, глаголіца, hlaholica, Glagolitze.

Historia

Potwierdzone źródłami niektóre historie dotyczące głagolicy.

Potwierdzone źródłami niektóre historie dotyczące głagolicy.

• Papież Innocenty IV w 1248 roku nadał Chorwatom unikatowy przywilej używania swojego ojczystego języka i głagolickiego pisma w katolickiej liturgii. Przywilej ten, jako unikatowy, trwał 7 stuleci, aż dopiero Sobór watykański II w latach 1962–1965 wprowadził oficjalnie inne narodowe języki do katolickiej liturgii.
• W 1380 roku książę Konrad II z Piastów ufundował głagolicki klasztor w śląskiej Oleśnicy.
• W 1390 roku królowa Jadwiga ufundowała w Krakowie na Kleparzu kościół Świętego Krzyża, gdzie przez 80 lat używano głagolickiego pisma.
• W Bibliotece Jagiellońskiej jako nr 5567 są skatalogowane 3 strony głagolickiej mszy. Inne głagolickie pisma w Polsce zginęły w pożogach.
• Angelo Rocca w książce wydanej w 1591 nazywa głagolicę Alphabetum Illyricum i przypisuje ją Hieronimowi ze Strydonu słowami Sanctum Hieronymum Illyricarū litterarum. Tenże nie wspomina o Cyrylu i Metodym, opisując metodę, wymowę i 33 charaktery pisma.
• Guillaume w 1538 nazywa Alphabetum Hieronymianum seu Dalmaticum, aut Illiricum.

https://pl.wikipedia.org/wiki/G%C5%82agolica_%28system_liczbowy%29
System liczbowy głagolicy to system liczbowy języka cerkiewnosłowiańskiego. Jest to system addywny. W odróżnieniu od systemu liczbowego cyrylicy znane są również niektóre wartości dla rzędu tysięcy.

cyfry arab. cyfry głag. Cyfry cyr.
1 Glagoljica Az.svg = a а = a
2 Glagoljica Buki.svg = b в = v
3 Glagoljica Vedi.svg = v г = g
4 GlagolitsaGlagol.gif = g д = d
5 GlagolitsaDobro.gif = d е = e
6 GlagolitsaJest.gif = e ѕ = ʒ
7 GlagolitsaZhivete.gif = ž з = z
8 GlagolitsaDzelo.gif = ʒ и = i
9 GlagolitsaZemlja.gif = z ѳ = ḟ

cyfry arab. cyfry głag. Cyfry cyr.
10 GlagolitsaIzhe.gif = ï і = ï
20 GlagolitsaI.gif = i к = k
30 GlagolitsaDzherv.gif = ģ л = l
40 GlagolitsaKako.gif = k м = m
50 GlagolitsaLjudi.gif = l н = n
60 GlagolitsaMislete.gif = m ѯ = x
70 GlagolitsaNash.gif = n о = o
80 GlagolitsaOn.gif = o п = p
90 GlagolitsaPokoj.gif = p ч = č

cyfry arab. cyfry głag. Cyfry cyr.
100 GlagolitsaRtsi.gif = r р = r
200 GlagolitsaSlovo.gif = s с = s
300 GlagolitsaTverdo.gif = t т = t
400 GlagolitsaUk.gif = u ѵ = ÿ
500 GlagolitsaFert.gif = f ф = f
600 GlagolitsaKher.gif = ch х = ch
700 GlagolitsaOht.gif = ō ѱ = ps
800 GlagolitsaShta.gif = št ѡ = ō
900 GlagolitsaTsi.gif = c ц = c

cyfry arab. cyfry głag. Cyfry cyr.
1000 GlagolitsaCherv.gif = č —
2000 GlagolitsaSha.gif = š —
3000 GlagolitsaJer.gif = ъ —
4000 GlagolitsaJat.gif = ě —
5000 GlagolitsaJu.gif = ju —
6000 ? —
7000 ? —
8000 ? —
9000 GlagolitsaJusE.gif? = ę? —

Liczby zapisywano poczynając od (litery) największej do najmniejszej; wyjątkiem były liczby 11…19, w których pisano zgodnie z wymową „cyfry” 1…9 przed „dziesiątką”. Np.: GlagolitsaRtsi.gif Glagoljica Vedi.svg GlagolitsaIzhe.gif („sъto tri na desęti”‘czyli sto trzy na ście(dziesięć)).

https://pl.wiktionary.org/wiki/%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D0%BB
глагол (język bułgarski)

transliteracja:
glagol

znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) gram. czasownik

глагол (język rosyjski)
transliteracja:
glagol

wymowa:
głagoł

znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) czasownik

odmiana:
(1.1) lp глаго́л, глаго́ла, глаго́лу, глаго́л, глаго́лом, о глаго́ле; lm глаго́лы, глаго́лов, глаго́лам, глаго́лы, глаго́лами, о глаго́лах

wyrazy pokrewne:
przym. глагольный

https://books.google.co.uk/books?id=WK5fAAAAcAAJ&pg=RA1-PA154&lpg=RA1-PA154&dq=g%C5%82ago%C5%82+znaczenie&source=bl&ots=NWYdd80M9N&sig=SmU_Ls6mLMIDI36SCHQyGrPGZYs&hl=en&sa=X&ved=0CC0Q6AEwAmoVChMIjbjT3K_UyAIVwbQaCh3AjQJR#v=onepage&q=g%C5%82ago%C5%82%20znaczenie&f=false
Dawna Polska. Ze stanowiska jéj udziału w dziejach postępującéj ludzkości …
By Adryan KRZYŻANOWSKI

„U starych Słowian południowych słowo głagoliti znaczy mówić, a głagoł znaczy słowo: stąd głagoły oznacza to samo co głoski i pismo głagoliczne dotąd przez …”

!UWAGA!
TA KSIĄŻKA JEST DOSTĘPNA ZA DARMO  W WERSJI CYFROWEJ – ebook!!!

http://sjp.pl/bohomaz
bohomaz
tandetny obraz, kicz

~gosc # 2014-12-17
co za czasy… Bohomazy ~ Boże znaki, obiecadło – obracowanie słowem. Alfabet przodków. (wszystko można znaleźć)

Dziś można odnaleźć jego (ciężko powiedzieć jaki właściwie stan) pod pojęciem Głagolica. Słowo „Głagol” oznacza „wykonujący czynność” i składa się na czasowniki i bezokoliczniki. Są to złożenia z morfemów – gla (wspak alg’orytm) jako patrzyć, oglądać – oraz – gol (wspak log’arytm); goły, ukazujący sedno. Razem można sobie samemu wyłożyć..głębie.