322 Cześć, sława i chwała Ukrainkom i Ukraińcom,.. ale tym, którzy podczas Rzezi Wołyńskiej ratowali Polaków… i razem z Nimi ginęli z rąk banderowskich bestii!!!

Wojskowy Przegląd Historyczny nr 4, Warszawa 1959, p. 323 / J. Gerhard

Tym wpisem chcę oddać hołd tym Ukrainkom i Ukraińcom, które / którzy podczas Rzezi Wołyńskiej, z narażeniem swojego życia, a nierzadko i życia całej swojej rodziny… i tak ratowały / ratowali Polki i Polaków, często ginąc razem z nimi… bo nie chciały / nie chcieli zabijać swoich własnych krewnych, czy sąsiadów…

Robiły / robili to mimo wielkiego prawdopodobieństwa okrutnej śmierci grożącej im za nie wykonanie rozkazu dowództwa OUN-UPA, którą wiele / wielu z Nich poniosło z rąk banderowskich bestii,.. czyli swoich ukraińskich rodaków…

Ukrainki i Ukraińcy, z całego mojego serca, dziękuję Wam za to, co robiliście by ratować Naszych Krewnych z rąk banderowskich ludobójców!!! Sława i chwała Wam… a na pohybel bez wyjątku wszystkim banderowskim skurwysynom… czy to ukraińskim… czy to „polskim”!!!

~Sido 2015-11-23 (08:14)
Ciagle wspominanie kto kogo zabil, 70 lat po wojnie ,to moze wcale nie bedziemy myslec o przyszlosci…

~Michal 2015-11-23 (10:27)
„Narod ktory nie pamieta swojej historii jest skazany na ponowne jej przezycie.”

~BUL ŻYRANDOL 2015-11-23 (09:22)
a BUL promujący w kijowskiej Werchowynie 09 kwietnia 2015 ludobójców Szuchewycza i Banderę mówi o nieaktualnych „sporach i swarach”

~Stach 2015-11-23 (10:12)
Państwo Polskie woli nie pamiętać o pomordowanych brutalnie Polakach bo przecież to byli zwykli chłopi

~D 2015-11-23 (09:36)
Zobaczcie co ci ludzie przezyli. I zobaczcie i pomyslcie co Polski Rzad zrobil dla nich. Rzad Kopacz nic nie zrobil aby ci ludzie mogli wrocic po tylu cierpieniach i tylu latach do swojej Ojczyzny. Dla mnie to jednoznaczne, ze Polski rzad odwrocil sie od swoich co nie z wlasnej winy znalezli sie w piekle.

~Mankowski 2015-11-23 (09:10)
Moja mama przezyla rzes polakow pod lwowem, na jej oczach (jako malej dziewcvzynki) zamordowano dziadkow i wujka z zona!!! Do dzis dnia a ma juz 98 lat, trzesie sie ze strachu jak slyszy ukrainska mowe !! Nasz glupi rzad popiera ukraincow, narodowcow ktorzy marza o powrocie UPA i wiekiej ukrainie !!!

~cezaris 2015-11-20 (18:28)
Państwo polskie powinno ustanowić medal dla sprawiedliwych Ukraińców. Medale te powinny dostać osoby ratujące Polaków, a jak już nie żyją, to ich potomkowie. Tak aby pamięć o szlachetnych ludziach nie zaginęła.

~ Sad [2015-11-23 08:04]
Święta prawda. Tych ludzi trzeba uhonorować, bo byli bohaterami.

~Polka 2015-11-23 (08:37)
cezaris, szlachetny Ukrainiec?! chyba cie Pogięło lemingu! może jeszcze kilka pomników zaproponujesz „przyjaciołom” Ukraińcom?

~sdf 2015-11-23 (09:34)
Problem polega tylko na tym, że nie ma Ukraińców zasługujących na taki medal.

~Rgl 2015-11-23 (09:48)
Tych medali to za dużo nie będzie potrzebnych No chyba że zaczniemy rozdawać je tym co mordowali – wtedy mennica nie nadąży ich produkować.

~Rgl 2015-11-23 (09:49)
Kilku by się znalazło – ale właśnie kilku.

~telimena 2015-11-23 (11:14)
Czemu nie puszczacie komentarzy. Dzisiaj dyżur ma student z Ukrainy. Boli prawda?

~Ukrainiec 2015-11-23 (09:58)
Szkoda ze tyle Polakow jeszcze zyje, moglismy wszystkich wymordowac. To by byl spokoj na swiece.

http://historia.wp.pl/title,Ukrainscy-sprawiedliwi-ktorzy-ratowali-Polakow,wid,17987230,wiadomosc.html

Ukraińscy sprawiedliwi, którzy ratowali Polaków

Historia Do Rzeczy| dodane 2015-11-20 (13:52) | 86 opinii

– Do nogi wszystkich Polaków wybijemy! – wspomina okrzyki ukraińskich nacjonalistów jedna z niedoszłych ofiar ze wsi Sławentyn w województwie tarnopolskim. Jednak pośród bezlitosnych ukraińskich siepaczy można było znaleźć także nielicznych bohaterów. Mieszkańcy wsi Hnilcze ocalili swoich polskich sąsiadów. Prawdopodobnie wcześniej ustalili na zebraniu, że nie będą mordowali Polaków. Wielu z nich zapłaciło za to wysoką cenę, bo wówczas za niewykonanie rozkazu UPA groziła śmierć.

Żeby dobrze zrozumieć, co się stało 17 sierpnia 1944 r. we wsi Hnilcze, musimy się cofnąć do września 1939 r. Masowe mordy Polaków przez oddziały Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów nie zaczęły się, jak się mylnie podaje, w 1943 r. na Wołyniu, lecz już we wrześniu 1939 r. w województwie tarnopolskim. I nie był to spontaniczny ruch zbuntowanego chłopstwa, jak chcieliby niektórzy ukraińscy historycy, tylko opracowana ze szczegółami strategia. W pełni została wprowadzona w życie wprawdzie dopiero w 1943 r. na Wołyniu, lecz swoje początki miała cztery lata wcześniej na Podolu.

Nacjonaliści ukraińscy w uzgodnieniu z Abwehrą mieli w sierpniu i we wrześniu 1939 r. doprowadzić na południu Kresów do zbrojnego powstania. Próba taka została podjęta 10 września w rejonie Mikołajowa nad Dniestrem. Ukraińcy opanowali 10 wsi, wprowadzając „władzę ukraińską”. Do dalszych aktów powstańczych jednak nie doszło, ponieważ po pakcie Ribbentrop-Mołotow Berlin nie mógł sobie na to pozwolić i zabronił Ukraińcom wzniecania rebelii.

Pierwszą ofiarą masowych mordów padła 17 września 1939 r. wieś Sławentyn w powiecie Podhajce w województwie tarnopolskim. Na wieść o sowieckim ataku uzbrojone w widły, siekiery i noże ukraińskie grupy terrorystyczne rozpoczęły rzeź swoich polskich sąsiadów. – Zrobiłam kolację – opowiada Anna Kozieł – A mama poszła do sklepu. Ale tak coś długo mamy nie widzę. Wyleciałam. Pobiegłam aż do studni i patrzę – idzie! I mówię:

– Mamo, gdzie byłaś tak długo?

A ona:

– Ty wiesz co, coś niedobrego będzie, bo Ukraińcy stoją tak w kupkach… Zawsze się kłaniali, witali, a teraz nic, tylko stoją i patrzą, i to z widłami i ze szpadlami. Co oni w nocy będą kopać?

To był pierwszy znak ostrzegawczy, że nadchodzi czas mordów. Jednak mieszkańcy wsi nie byli na to przygotowani. Nikt nigdy tutaj nikogo nie zabijał. Polacy i Rusini, a potem już Ukraińcy żyli w zgodzie, przyjaźnili się, pomagali sobie wzajemnie, tworzyli wspólne rodziny. A tu nagle takie dziwne zachowanie.

– Jak już siedliśmy do kolacji – kontynuuje Kozieł – usłyszymy krzyki:

– Uciekajcie, Polacy! Biją nas Ukraińcy! Uciekajcie!

To my szybko uciekliśmy. Mamę wyciągałam przez okno. W czasie, gdy ją wyciągałam, Ukrainiec przyleciał i wbił mi widły w tył głowy. Cała głowa we krwi. Pod żebro mi wbili widły, prawie do serca, gwizdało mi tam, taka dziura była. Do dzisiaj jest blizna. Bolek całą noc na trupie ojca spędził. Ukraińcy zaczęli krzyczeć:

– Do nogi wszystkich Polaków wybijemy!

17 września 1939 r. zostało zamordowanych w Sławentynie około 80 Polaków. Mord w drugiej wsi, w Szumlanach – jak informuje historyk Marek A. Koprowski – „rozpoczął się od sprofanowania rzymskokatolickiego kościoła. Banda rozbiła drzwi kościoła, z którego wyniesiono następnie obrazy, chorągwie, szaty liturgiczne i wszystko to, co się w kościele znajdowało. Kilku mołojców ubrało się w niezniszczone jeszcze szaty liturgiczne, wsiadło na konie i wśród szyderczych okrzyków, śmiechów i dzikiej wesołości ruszono na wieś”.

18 września 1939 r. zostali wymordowani Polacy w Szumlanach. Ukraińskie bojówki wyrżnęły także Polaków w takich wsiach jak Żuków, Urmań, Leśniki, Kuropatniki, Jakubowa, Józefówka, Mazurskie Łany, Seńków Kuropatnicki, Mieczyszczów, Mużyłów, Krasuck, Hołchocze i Wyczółki…

Masowe mordy objęły trzy powiaty: Brzeżany, Podhajce i Buczacz. Były to pierwsze mordy na masową skalę, pierwsze akty ludobójstwa. W rękach morderców pojawiły się te same narzędzia, którymi później mordowano Polaków na Wołyniu: noże, widły, siekiery, piły, łańcuchy, bagnety, młotki, gwoździe, sznury, druty. Te same były również tortury: wydłubywanie oczu, odcinanie języków, rąk, nóg, genitaliów, głów, ściąganie skóry, wbijanie gwoździ w czaszki, przybijanie języków dzieci do stołu itd.

Dokładnie pisze o tym dr Aleksander Korman, wymieniając ponad 350 sposobów zadawania śmierci Polakom przez ukraińskich nacjonalistów.

Interesujące jest, dlaczego w tym czasie, gdy 17 września 1939 r. rozpoczęły się masowe mordy w powiecie podhajeckim, w znajdującym się na jego terenie Hnilczu Ukraińcy nie napadli na swoich sąsiadów i nie wymordowali ich. A przecież mogli. Z pewnością Ukraińcy z Hnilcza otrzymali od swoich przełożonych z OUN rozkaz dokonania rzezi, a jednak tego nie zrobili. Już wtedy nastawienie wobec polskich sąsiadów było w tej miejscowości inne niż gdzie indziej. Wprawdzie nieco później młodzi Ukraińcy ze wsi zrobili pokaz siły, wzywając polskich kolegów, by zdali broń, ale kiedy okazało się, że żadnej broni nie mają, wszystkich wypuścili. By jednak dać sygnał, że to oni teraz rządzą, kilku Polaków pobili. Nadal nikt nie został jednak zadźgany nożami.

Nic złego nie działo się we wsi także w następnych latach. A pobliski Wołyń płonął. Od lutego do grudnia 1943 r. Polacy z Wołynia zostali wyrżnięci w pień. Według badań Ewy i Władysława Siemaszków zginęło wówczas około 60 tys. naszych rodaków. Najokrutniejsza była krwawa niedziela 11 lipca 1943 r., kiedy oddziały UPA napadły jednocześnie na 99 miejscowości, paląc kościoły i mordując wiernych zgromadzonych na uroczystościach liturgicznych.

Napad na Hnilcze

Ukraiński badacz Siergiej Tkaczow napisał książkę „Polsko-ukraiński transfer ludności 1944-1946”. Opowiada w niej, jak oddziały UPA napadły na czysto polską wieś Panowice: „W terminowym powiadomieniu sekretarza powiatowego Riabenki z 16 sierpnia 1944 r. informuje się wojewódzki komitet Komunistycznej Partii Ukrainy, że z 15 na 16 sierpnia 1944 r. banderowcy otoczyli wieś Panowice i rozpoczęli terror; ostrzeliwali wioskę ze wszystkich stron z ciężkich karabinów maszynowych, obrzucali granatami i podpalili 34 budynki, zabili 18 osób i zranili 17”.

Mylą mu się tutaj trochę liczby zabitych, ale napad istotnie odbył się 15 sierpnia 1944 r. „Po kilku dniach – czytamy dalej – Riabenko powiadamia Komitet Wojewódzki, że z 17 na 18 sierpnia, nocą, odbył się silny napad na wieś Hnilcze. Banderowcy zaproponowali Ukraińcom, by wyjechali do lasu. We wsi zostali sami Polacy. Napadu bandyci dokonali w nocy. Ostrzelali wieś kulami zapalającymi z karabinów maszynowych, mieszkańcy w panice rozbiegli się, a bandyci obrabowali wieś, spalili ją w 70 proc. i uszli do lasu”.

Sprostujmy informację Riabenki. Tej nocy miejscowi Ukraińcy, głównie mężczyźni, rzeczywiście opuścili wieś. I rzeczywiście ukryli się w lesie albo w pobliskiej kolonii Czerwień, a oddziały UPA spaliły i ograbiły polską część Hnilcza niemal w całości. Jednak nie było tu masowego mordu. Blisko stuosobowy oddział, jak wynika z zeznań świadków, zaatakował, spalił i zrabował wieś, ale nie wymordował polskich mieszkańców.

Zginął tylko jeden człowiek, Józef Muszyński, i to przypadkowo, bo napatoczył się pod ręce bandytów. Dlaczego tak się stało? Dlaczego napastnicy nie wymordowali Polaków? Nigdzie indziej takiego przypadku nie odnotowano.

Nikt nie został przebity widłami ani zarąbany siekierą. W tym czasie rzeź wołyńska przelała się na sąsiednią Galicję Wschodnią, regiony tarnopolski i lwowski płonęły, a mieszkańcy jednej wsi, w środku tej pożogi, zostali oszczędzeni. Dlaczego?

Od dawna po Hnilczu chodziły słuchy o tajemniczym zebraniu, w trakcie którego Ukraińcy postanowili, że nie będą mordować polskich sąsiadów. Dzisiaj się tak prosto mówi: „postanowili, że nie będą mordować”. Jednak wtedy, w 1944 r., w UPA za niewykonanie rozkazu groziła śmierć. Tak samo jak wcześniej za ukrywanie Żydów.

Hnileccy Ukraińcy musieli o tym wiedzieć. A jednak podjęli ryzykowną decyzję. Wykazali się odwagą i heroizmem. To była niezgoda na terror, bunt przeciwko Banderze i UPA. Na taki czyn mogli się zdobyć tylko ludzie prawi, godni moralnie. Wykazali się silnym charakterem i wolną wolą. Posłuchajmy świadków. I przyjrzyjmy się faktom.

Tuż przed napadem wielu Ukraińców ostrzegło swoich polskich sąsiadów, że taki napad się odbędzie. A wieś była duża, największa w województwie. Liczyła ponad 3,5 tys. mieszkańców, w tym Polaków było około 1,3–1,4 tys. Co się z nimi stało? Ukryli się? Spora część uciekła do Panowic. Niektórzy do Podhajec, Halicza, Stanisławowa, a nawet do Lwowa. Jednak wciąż we wsi pozostawało około 1 tys.

Kto ich powiadomił o napadzie?

Marię Srokowską, żonę Jana – Olga Misiurak.

Klementowskiego – Hergot.

Butrynowską – Czabaranko.

Piasecką – Dowrzyńska.

Listę można ciągnąć. Wielu Polaków ukryło się tej nocy w ziemiankach, w zbożu, a nawet w oborniku. Niektórzy schowali się w ukraińskich domach, stodołach, oborach. Za zgodą gospodarzy, a nawet za ich zachętą.

Jednak wróćmy do zebrania. Mówią o nim świadkowie Matylda i Maria Butrynowskie: „A u nas Czabaranko, Hływa, Kałakura i inni zrobili zebranie. Był tam też Hergot. Przychodził do nas. Nie był banderowcem. Banderowcami nie była też rodzina Koziaryków. Jak tamci zrobili zebranie, powiedzieli do innych, którzy tam byli:

– Chłopcy, nie róbcie nam wstydu. Nie mordujcie Polaków. Idźcie i walczcie. A nie mordujcie niewinnych, śpiących ludzi i dzieci.

Kiedy zorganizowali to zebranie? Kto je zwołał? Tego nie wiemy. Jednak wiemy coś znacznie ważniejszego: że na pewno takie zebranie się odbyło. I że padły na nim znamienne słowa. – Nim brat Kałakury – powiada dalej Butrynowska – ożeniony z Polką, Mazańską, doszedł do domu, już się paliła jego stodoła. Któryś z banderowców był na zebraniu i zemścił się. Nie wiem, jak Kałakura skończył, ale to już był ich wróg.

O spotkaniu mówili też Franciszek Zalewski i Stanisław Sługocki. Butrynowska opowiada: – Mieliśmy bardzo dobrych znajomych Ukraińców: Czabaranka, Śmicha, Hreptaka, Czerewatego. Później syna Czerewatego zabili banderowcy, ponieważ powiedział do nich: „Rabować będę, palić będę, ale zabijać nie będę”.

Czerewatyj poniósł za to surową karę. Został zgładzony. Butrynowska wyjaśnia: – Jakiś czas potem chłopcy pędzili paść krowy do lasu i zobaczyli chrust i sznurek. Podeszli bliżej, a tam leżał Czerewatyj. Zamordowali swojego. Dlatego, że nie chciał zabijać Polaków.

A więc Czerewatyj za swoją postawę zapłacił wysoką cenę. Taką samą, jak płacili Polacy ukrywający Żydów. Jednak ocalił godność. Należy mu się szacunek. Jemu i takim jak on. A było ich więcej. Ci wszyscy Ukraińcy zasłużyli nie tylko na dobrą pamięć, lecz także na pomniki. Byli bohaterami. W tamtej sytuacji tylko bohaterowie tak się zachowywali. A dzisiaj nie oni mają na Ukrainie pomniki, tylko ci, którzy kazali im rżnąć Polaków, Bandera, Szuchewycz, Kłaczkiwski, Łebed’. O prawdziwych bohaterach Ukraina zapomniała.

Gdy się szykował napad na wieś, sąsiad Butrynowskiej, Czabaranko, ukrywał ją w swoim domu. Kilka lat później, kiedy już Polacy zostali wygnani z Hnilcza, dopełnił się także los Czabaranka. Rodzina Butrynowskich dowiedziała się już po wojnie, na Ukrainie, że chował się przed banderowcami.

– Wykopał sobie pod domem dół – opowiada Butrynowska. – Ale i tam go znaleźli. I zabili. Bo był przyjacielem Polaków.

Też musimy o nim pamiętać i przekazać tę pamięć Ukraińcom, nowym pokoleniom, by wiedziały, że mieli wśród swoich przodków ludzi zacnych, szlachetnych i odważnych. Powinni być z nich dumni.

Maria Sumisławska potwierdza godne zachowanie znanych jej sąsiadów. I opowiada: „Kiedy mordy doszły do nas, Ukraińcy musieli zrobić naradę, bo jak inaczej wytłumaczyć słowa jednego z nich, Jurkiewicza, który przed spaleniem Hnilcza powiedział do Karola Klementowskiego:

– Karol, nie bój się. Nikt was nie będzie mordować. Będziemy rabować i palić, ale zabijać nie będziemy. Nic wam się nie stanie.

A więc powiedział tak samo jak syn Czerewatego.

Jeszcze inną, wręcz optymistyczną wiadomość przyniósł do wsi Klementowski, były sołtys. – U nas będzie spokój – powiedział. Wiadomość tę przekazali mu Ukraińcy. Spokoju wprawdzie nie było, bo wieś została zaatakowana, splądrowana i spalona, ale – powtórzmy to jeszcze raz – masowych mordów nie było.

Stanisław Srokowski urodził się w miejscowości Hnilcze w 1936 r. Jest pisarzem, wiele z jego książek opowiada o ludobójstwie Polaków dokonanym przez ukraińskich nacjonalistów. Napisał między innymi „Nienawiść”, „Strach”, „Ukraiński kochanek”.

~Rico 2015-11-23 (09:35)
Jest to straszna zbrodnia , ale również mój znajomy opowiadał mi parę lat temu ,ze przeżył tę rzeź jako dziecko wraz ze swoją matką jako jedyni z całej rodziny tylko dlatego , że dzień wcześniej w pobliskim miasteczku ostrzegł go znajomy Ukrainiec.Ojciec mojego znajomego szedł chodnikiem na przeciw Ukraińca , ten mijając jego tylko lekko szturchnął bez zatrzymywania się i szepnął żeby uciekali ponieważ jutro mają przyjść banderowcy do nich . Znajomy z matką przeżył , ukryli się gdzieś chyba na strychu , ale resztę jego rodziny na ich oczach wymordowano. Dzień później znajomego Ukraińca ,który ostrzegał też zabito. Straszna nie rozliczona zbrodnia UPA !

~polak 2015-11-23 (10:06)
potwierdzam-taką historię też słyszałem od mojej matki, dlatego przeżyła

~sdagf 2015-11-23 (10:01)
Opowieści o dobrych Ukraińcach, proszę między bajki włożyć. Bujać las, a nie nas.

~Polak 2015-11-23 (10:01)
Moja babcia z rodzina uciekała z Małej Hołoby i uciekła tylko dla tego że ostrzegli ich sąsiedzi Ukraińscy. Nie zmienia to faktu że nie lubię banderowców i nienawidzę roSSjan!!! Nikt na świecie nie wymordował tylu ludzi ile wymordowali roSSjanie !!! Sołnieżycyn pisał że od rewolucji do 1956 roku roSSjanie wymordowali ponad 50 milionów ludzi !!!! Także ruSSkie trolle nie wciskajcie mi jakie to banderowcy niedobre bo to wiem i wiem również że nie ma gorszych od was!!

~egon 2015-11-23 (08:52)
moja tesciowa – 84 lata opowiada ,że jej rodzina ukrywała sie w lesie , a jedzenie przynosiła im ukrainska rodzina i tylko dlatego przezyli , miła wtedy 9 lat i dobrze pamieta

~misiek 2015-11-23 (08:41)
Za komuny ludzie ocalali bali się o tym mówić. Znałem kobietę , która dopiero kilka lat temu odważyła się opowiadać co przeżyła . Skura cierpnie jak wspomnę co mówiła ,niewyobrażalne bestialstwo. Starsza Pani (zdrowa kobieta) zgasła kiedy zobaczyła ,,Polskie,, władze bratające się pod sztandarami UPA. Wieczny jej pokój.

~jarema 2015-11-23 (08:40)
MY POLACY o tym pamiętamy i nie zapomnimy

~rose 2015-11-23 (08:33)
Moja matka okupacje spędziła we Lwowie i do samej śmierci nie miała gorszej obelgi jak ‚Ukrainiec”. Jednak jako osoba sprawiedliwa wiele razy przypominała nam, swoim córkom, że życie całej rodzinie uratował uczeń dziadka, Ukrainiec. Przeszedł nocą i zapukał do okna.”Uciekajcie, przyjdą po was” . Chłopiec ryzykował własne życie. Dziadek z całą liczną rodziną uciekł do Lwowa. Był nauczycielem i nazywał się Stanisław Pachorek.

~Dziadek 2015-11-23 (08:26)
a Komorowski i poprzedni rząd tak wspierali biedną Ukrainę…..- swój swojego zawsze bronił będzie.

~polak 2015-11-23 (08:10)
Proponuję aby jak najszybciej ten tekst doręczyć Kowalowi i jego kolegom rusofobom . Nasze durnoty rządzące niech wreszcie oprzytomnieją i zaprzestaną dawania pieniędzy Ukraińcom , bo i tak ich rozkradną oligarchowie .

Gdanszczanka11111 2015-11-23 (08:07)
Z opowiadan mojej sp sasiadki wiem ze jej rodzine ukraincy spakowali i wozami odwiezli do bezpiecznego miasta by nikt im krzywdy nie zrobil. Jechali nocami bo sami ukraincy z obstawy bali sie ze jak wpadna w rece banderowcow to po nich.

~genua 2015-11-23 (08:04)
a mu ukraińcom, włazimy w ….. wspieramy Majdam, rewolucje pomarańczową…. a poszoł won pod but rosyjski

~NIck 2015-11-23 (08:44)
A gdzie wtedy była nasza słynna Armia Krajowa??????????????????

~dsf 2015-11-23 (09:32)
Walczyła z Niemcami. Ukraińcy za to zabrali się za cywilów.

~ego 2015-11-23 (09:15)
poczytaj na ten temat : AK powstała w 1941 r. a jej oddziały tylko w rejonach leśnych ; ponadto już w 1939 r. sowieci wywieźli wszystkich osadników, działaczy, oficerów i podoficerów rezerwy – zostali tam tylko bezbronni chłopi

~cruor 2015-11-23 (09:32)
No to sobie poszukaj infomacje o 27 dywizji wolynskiej. Wiem, ze dla durnia to spory wysilek ale mimo wszystko namawiam.

~EUropejczyk 2015-11-23 (10:18)
Może na Wileńszczyźnie? Jakoś nikt nie chce poruszyć tego tematu. A „Polesia czar” też zniknął z naszych kart historii. A np. Równe to w latach 20-ych XX wieku miasto z polską jednostką wojskową i zostało zapomniane. Dlaczego??

~Przełęcz Tylicka 2015-12-02 (08:48)
Taaak oni ratowali siekierami,widłami czy piłami do rżnięcia drzewa .Współczesnym poprawiaczom historii to bardzo przeszkadza- więc zniszczyć dobre imię walczących z tymi banderowcami,Zaczęto od pomników min przyjaciela Ernesta Hemingwaya – Waltera.

~A-tos 2015-11-24 (20:39)
Tak jak Tarnopolskim tak i w Stanisławowskim zbrodnie Banderowców były i nikt nie znał dnia ani godziny . Ojciec mój dostał tajemną informację ;uciekajcie ,ratujcie się. Uciekli do miasta ,gdzie zawsze było bezpieczniej. Uciekająca Żydówka przed łapanką z dzieckiem na ręku dostała od Mamy chleb a o tym doniósł Ukrainski policjant Niemcom-trafiliśmy do obozów kolejnych ,gdzie po 2,5 roku wyzwoliła nas amerykańska armia gen Pattona. Taki był nasz los jednych z wielu.

~hmm 2015-11-27 (01:21)
No ale ktos Was ostrzegl, wiec jacys Ukraincy musieli jednak sypac.

~Maria 2015-11-23 (09:41)
Teraz szuka się na siłę dobrych Ukraińców? To dlaczego moja mama z rodziną musiała uciekać ze swojej wsi?

~minibar 2015-11-23 (09:32)
Należy pamiętać o tym jak traktowano Ukraińców w II Rzeczpospolitej , jak podludzi z racji narodowości i wyznania . My Polacy nie byliśmy słodcy i mamy wiele na sumieniu .

~Rgl 2015-11-23 (10:03)
Ukraińskich chłopów traktowano tak samo jak polskich – kluczem do traktowania ludzi była ich sytuacja materialna a nie narodowość. Dopiero akcje terrorystyczne prowadzone przez Ukraińców wymusiły przymusowe przesiedlenia Ukraińców w celu rozbicia ich organizacji. Nikt ich nie mordował tak jak oni Polaków.

~anka 2015-11-23 (10:05)
ty człowieku historii nie znasz a śmiesz się publicznie wypowiadać jak było nie mając o tym zielonego pojęcia!!!!!!

~Ola 2015-11-23 (10:56)
Rezun , a co miały do tego polscy chłopi i dzieci mordowane w sadystyczny sposób? To jest typowe usprawiedliwianie ludobójstwa Polaków przez zbrodniarzy z UPA. Ukraińcy nić z tych zbrodni nie zrozumieli. To dalej poziom dziczy. Niech się Kaczyński zastanowi komu podaje rękę.

~Konar 2015-11-23 (10:48)
Pomaganie banderowskiej Ukrainie świadczy o głupocie rządzących . Polska powinna być neutralna. Widać w jakim kierunku Ukraina zmierza. Nacjonalizm ukraiński zaczyna dominować i pogróżki w stosunku do Polaków w sprawie 17 powiatów należy przyjmować serio. Polscy Ukraińcy z Tymą na czele to nacjonaliści w tym zbrodniczym wydaniu.

~ktoś 2015-11-23 (09:31)
Dziwi mnie dlaczego Polacy „tak łatwo” dali się zabijać. Próbuję szukać odpowiedzi. Dlaczego zaciekle się nie bronili? Odpowiedź znajduję w wychowaniu, w chrześcijańskim wychowaniu, a także w ogólnej słabości w porównaniu do rozwoju fizycznego Ukraińców. To chrześcijańskie wychowanie objawiające się w postawie: nadstaw drugi policzek, nie sprzeciwiaj się złu, Matka Boska nas ochroni było jedną z przyczyn końca życia Polaków tamże. Zawsze należy przeciwstawiać się złu i liczyć tylko na siebie, wtedy życie ma wartość. Podobnie było w Katyniu, gdy żydowscy oficerowie z NKWD mordowali „polską elitę”. Tylko nieliczni zorientowawszy się co się dzieje stawili mężny opór.

~ern 2015-11-23 (10:35)
Rozwój fizyczny Ukraińców? Sam to wymyśliłeś czy wyczytałeś w podręcznikach UPA? Ukraińcy niczym się fizycznie od Polaków nie różnili. Ani chrześcijańskie wychowanie ani ukraińscy „nadludzie” tylko zwykły brak środków obrony. Ukraińcy byli sojusznikami hitlerowców i jako tacy mieli środki do eksterminacji Polaków. Niemcy dawali im ochronę i broń a poczucie bezkarności wobec rozbrojonego przez okupanta narodu wyzwalało w Ukraińcach najgorsze instynkty. Dla informacji podam że jeśli w której polskiej wsi były struktury samoobrony albo kontakt z partyzantką AK lub BCH to UPA albo omijała takie wsie szerokim lukiem albo gdy się niespodziewanie nadziała na czujkę to po krótkiej walce wycofywała się z obitym zadkiem. I kolejne kuriozum – Kto niby w Katyniu stawił „mężny opór”? To że ktoś się szarpał ze związanymi rękami nad rowem pełnym trupów to żaden opór w dodatku męzny. Radzę więcej czytać a nie pleść dyrdymałki na forum…

~Arcy. Wiesław . 2015-11-23 (08:34)
Nie ma drugiego takiego narodu ktory by żywił tyle nienawiści do nas jak Ukraińcy ci dzisiejsi też wiem co pisze bo nasluchalem sie bardzo dużo od rodziny ze stony ojca ( pochodzą z kresów) i jasny szlak mie trafia jak widzę podejście naszych władz do sprawy tzw. Ukrainy nawet gdyby ich Ruscy z armat wyszczeliwal powinnismy mówić ze to fajerwerki .

~Ala. 2015-11-23 (10:14)
Robimy wielki błąd oceniając pastuchów po tym jak zachowują sie gdy przyjadą do nas do pracy ( pracują za trzech za pól darmo) zawsze powinnismy pamiętać o tym że jeśli bedą mieli okazje na nas napaść to to zrobią .

~Historyk 2015-11-23 (07:51)
Rosjanie zamordowali w XX wieku ok. 2 mln Polaków. Ukraińcy 200 tys.

~Lilka 2015-11-23 (10:12)
Uważam, że Polska zawsze miała i ma obecnie wrogów i szkodników żrących Polski chleb a działający w kierunku zniszczenia żywotnych interesów Polski i Polaków. Przecież holokaust na patriotach i inteligencji polskiej był kontynuowany i po 1945 roku pod płaszczykiem działań NKWD, UB,SB itp. A teraz to wrogów Polski i Polaków nie ma? Ale wielu Polaków te działania bezwiednie wspomaga. Historia kołem się toczy tylko metody działania się zmieniają.

~123321 2015-11-23 (08:25)
znowu rozpamietywanie i generowanie stresu w narodzie. skupcie sie na tym co jest teraz. mamy 21 wiek wszystko sie zmienia w zastraszajacym tempie a wy tracicie czas na wspomnienia. poznajcie dzisiejszego ukrainca i po tym generujcie swoje opinie. Rownie dobre ta cala historie mogl ktos spisac na potrzeby manipulacji wysysajac fakty z pupala i podstawiajac swiadkow za dobra kase a wy wszystko lykacie jak te pelikany. byla rusyfikacja byla germanizacja a teraz sami sobie wciskamy propagande 😦

~14527aaa 2015-11-23 (09:25)
głos rozsądku

~Marcin 2015-11-23 (09:30)
Na dzisiejszej ukrainie buduje się pomniki Bandery ,Szuchewczyna i im podobnych . Dzisiejsza ukraina buduje tożsamość narodową na OUN, UPA . Dzisiejsza ukraina zaczyna upominać się o ziemię Przemyską .

~milka 2015-11-23 (09:32)
ukraiński nazi-bander-synu, i wy UPAińscy „studenci” z „kartą polaka” lub „polacy” / potomkowie niedokończonej/ spartolonej „akcji wisła”. Waszego LUDOBÓJSTWA tego z przed 71 lat i tego dzisiejszego nie zatrzecie, załóż kamizelkę kuloodporną, bo cie przy tym kompie jeszcze jakiś ruski odstrzeli, wyjrzyj przez okno czy nie leci „grad”, zajrzyj do szuflady, za monitor – tam czają się „ruskie trole” i w ogóle bądź czujny, no i wklejaj te „teksty” zgodnie z dyrektywami SBU bo nie znasz godziny, kiedy „Eskimosi” z Kijowa przyślą w nagrodę, bilet na wycieczkę do Mariupola.

~cvb 2015-11-23 (09:53)
dzisiejszy Ukrainiec nie ma prawie pojęcia o przebiegu II wojny światowej, ich tam po prostu takiej historii nie uczą i przyjeżdżając do Polski są zaskoczeni całą tą histrorią, której zakończenia nawet nie znają.

~det 2015-11-23 (09:56)
takie brednie jak ty to może Ukrainiec z krwi i kości głosić

~mm 2015-11-23 (08:35)
Zgadzam się z treścią artykułu. My Polacy powinniśmy pamiętać przede wszystkim o tych Ukraińcach którzy nam pomagali i często razem z naszymi podzielili los jaki zgotowała im UPA. Należy podkreślać że każdy UPO-wiec to zwykły tchórzliwy bandyta, który nigdy nie stanął do otwartej walki, zawsze wchodził w tyłek bez wazeliny Niemcom wychodząc z założenia że skoro dostają ziemię od Niemców i to nie ich tylko Polską to Niemcy są ich przyjaciółmi. Ukraińcy i dzisiaj są na tyle tępi by zrozumieć, że Niemcy ich jak i Polaków dalej uważają za podludzi i chcą ich wykorzystać tak samo jak Rosja jako tanie mięso armatnie oraz niewolników do budowy dobrobytu na Syberii. Niestety nie wielu jest światłych Ukraińców którzy wiedzą, że siła narodu i jego dobrobyt nie wiąże się z obszarem a z rozwojem gospodarczym. Dzisiaj Ukraina ma większe tereny od Polski, ma więcej surowców naturalnych a większość ludności żyje jeszcze w XVIII wieku. Szkoda, że w okresie międzywojennym nauczeni demokracji wyhodowaliśmy taką żmiję jak nacjonaliści ukraińscy powinnyśmy z nimi postępować jak Rosjanie wtedy pouczyli by szacunek a dzisiaj Ukraina by nie istniała. Kończąc wypowiedź należy jeszcze jedno dodać Przed Chmielnickim większość Ukraińców (mimo, że nie istniało pojęcie państwa Ukrainy) była unitami, po podpisaniu układu z Carem zaczęto ich przerabiać na prawosławnych podległych pod Moskwę. I dziś mamy wasali Moskwy nie tylko fizycznie jak i religijnie ot zwykły naród niewolników nigdy nie zasługujący na miano swoich poprzedników sprzed Chmielnickiego – ludzi wolnych. Kończąc Chwała nielicznym i świadomym Ukraińcom, którzy przez budowę przyjacielskich stosunków i pomoc w potrzebie udowodnili, że potrafią być ludźmi wolnymi i świadomymi i na pohybel UPO-wcom i ich zwolennikom czyli zwykłych niewolników mongolskich wasali czyli Rosji. Oby zawsze byli traktowani jako zwierzęta i podludzie.

~hugo 2015-11-23 (09:50)
Z twoich wywodów najbardziej eksponuje się tępota. ,,Przed Chmielnickim wszyscy mieszkańcy byli unitami” Zadaj sobie trud by dowiedzieć się skąd i kiedy powstała unia. Co było pierwsze unia czy prawosławie?. Skoro twoim zdaniem po Chmielnickim Moskwa przeciągnęła wszystkich na prawosławie, to ktoś przedtem musiał przeciągnąć ich na unię. Sięgnij po wiarygodne materiały a nie bazujesz na dyrdymałach opowiadanych przez niewykształcone babcie oraz niektórych prowincjonalnych księży.

~kkk 2015-11-23 (09:34)
prawda jest taka,ze polakom trudno sie zorganizowac,bo sami sie nawzajem najczesciej nienawidza i sobie zawiszcza,wiec ciezko sie zorganziowac.Wiadomo,pwostaly samoobrony,ale za pozno.jakby bylo im sie latwo zorganziowac,to wogole do tych mordow nie mogloby dojsc,bo od poczatku wszystko byloby pod kontrola.

~saqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqq 2015-11-23 (08:00)
Co to za historyczny rewizjonizm? Ukraińcy mordowali Polaków, mordowali bez żadnych skrupułów polskie dzieci i polskie kobiety. Robili to w specyficzny tylko dla siebie okrutny sposób. Nigdy tego nie zapomnimy. Ukrainiec to wróg i koniec kropka.

~qqaqq 2015-11-23 (08:47)
Umiesz czytać ze zrozumieniem? Ten artykuł nie jest o wszystkich Ukraińcach tego okresu, lecz o małej grupie. Nie uogólniaj, bo to tak, jak by o tobie powiedzieć, że jesteś złodziejem samochodów, alkoholikiem i nierobem.

~piotr 2015-11-23 (09:10)
W specyficzny dla siebie sposób piszesz….poczytaj zatem po polskich pogramach Żydów.

~ala 2015-11-23 (09:32)
To słabo znasz historię, poczytaj o powstaniu warszawskim jak ukrtaińcy pomagali niemcom

~Rumburak 2015-11-23 (08:44)
No i to trzeba mówić. Kto był porządny, a kto był ludobójcą i bandytą. Głośno i wyraźnie mówić nazwiskami.

~Jacek 2015-11-23 (09:07)
Ale propaganda banderowska te dziady do dzisiaj nas za to nie przerosili. Precz z banderowcami.

…..

Bp Jan Bagiński otrzymuje od prezesa IPN Janusza Kurtyki zaświadczenie o nadaniu statusu pokrzywdzonego, 28 lutego 2007 r. (fot. PAP / Krzysztof Świderski)

http://historia.wp.pl/wid,16143048,wiadomosc.html

Bp Jan Bagiński: przeżyłem rzeź wołyńską dzięki pomocy ukraińskich sąsiadów

WP.PL | dodane 2013-12-02 (10:55) | 5 opinii

Na szczycie tego stosu ciał leżała jego żona, zastrzelona, z maleńkim syneczkiem na rękach. On wziął włosy odstrzelone z głowy żony i przyszedł z nimi do naszej wioski, to było 7-8 km. To już pamiętam, jako dziesięcioletni chłopak. On stał, jakby stracił rozum, jakby był nieprzytomny. Trzymał w rękach te zakrwawione włosy – wspomina swojego wujka ks. Jan Bagiński, biskup senior z diecezji opolskiej, który przeżył rzeź wołyńską dzięki pomocy ukraińskich sąsiadów. Po latach dowiedział się, jak ginęła jego rodzina. – Musieli kilka razy wbić jej nóż w brzuch. Bo szkoda kuli dla Polaka – wspomina biskup.

Marcin Bartnicki
: Co ksiądz biskup pamięta z dzieciństwa na Wołyniu? Jakie były relacje z ukraińskimi sąsiadami?

Bp Jan Bagiński
: W 1943 roku miałem 11 lat, trochę pamiętam, ale jest to wiedza dziecięca i fragmentaryczna. W naszej wiosce relacje z sąsiadami były bardzo dobre. Do tego stopnia, że również w czasie, gdyśmy już przez ten 1943 rok nocami musieli uciekać z domu, obawiając się, że to właśnie tej nocy przyjdą nas zamordować, nocowaliśmy, albo na polu w zbożu, albo u życzliwych sąsiadów Ukraińców, którzy narażali się w ten sposób. Gdyby wykryto, że mają u siebie polską rodzinę Bagińskich, to by się skończyło tragicznie również dla nich.

WP.PL
Kim byli ludzie, którzy przyszli mordować polskich mieszkańców wsi Kamionka? Był tam ktoś z najbliższego otoczenia, czy wszyscy byli zupełnie obcy?

Sąsiad Ukrainiec odważył się posłać swoją kilkunastoletnią córeczkę do nas, żeby przekazać, abyśmy natychmiast uciekali, dlatego że tej nocy zginiemy. Bez zastanowienia spakowaliśmy się i uciekaliśmy

bp Jan Bagiński
– To byli ludzie z innych miejscowości, przynależący do banderowców. Oczywiście, ta tragiczna noc, kiedy już zniszczono i wymordowano tę nieliczną kolonię polską Kamionka, rozpoczęła się od tego, że w domu ukraińskich sąsiadów, przygotowywano plan eksterminacji rodzin polskich. Ten sąsiad Ukrainiec odważył się posłać swoją kilkunastoletnią córeczkę do nas, żeby przekazać, abyśmy natychmiast uciekali, dlatego że tej nocy zginiemy. Bez zastanowienia spakowaliśmy się i uciekaliśmy w kierunku miejscowości Bystrzyce nad rzeką Słucz, bo tam stacjonowali jeszcze Niemcy. Na tym etapie, jeszcze nas bronili.

Po drodze do Bystrzyc, gdy przechodziliśmy przez wioskę Rudnia Pohoryłowska, zostaliśmy ostrzeżeni przez ukraińskiego gospodarza, który miał dom przy drodze: wam to nie ujdzie, oni przecież są na koniach, dogonią was i zabiją, dlatego lepiej będzie, jak schowacie się w mojej stodole za słomą. Nie wiem, ile myśmy tam czekali, ale rzeczywiście stało się tak, jak ten człowiek przewidywał. Kilkunastu uzbrojonych mężczyzn pędziło w kierunku Bystrzyc, tą drogą, którą przypuszczali, że uciekamy. On oczywiście, siedząc lub stojąc przy płocie, pytany czy nie widział Bagińskich, powiedział: ależ tak, widziałem, to już trochę minęło, musicie szybko jechać, jeżeli chcecie ich dopaść przed Bystrzycami. Popędzili jak potrafili szybko. Oczywiście, jak już nas nie dopadli, wrócili. Zjedli posiłek u tego gospodarza, on postawił im wódkę i pojechali. Wtedy wyszliśmy ze stodoły i udaliśmy się w kierunku Bystrzyc, dzięki temu, nasza rodzina się uratowała.

WP.PL
Pamięta ksiądz nazwiska ludzi, którzy wam pomogli – sąsiada i gospodarza?

– Nie, nazwisk nie pamiętam, tylko nazwy miejscowości. Byłem za mały, żeby znać ludzi z innych wsi.

WP.PL
Co w tym czasie działo się we wsi, z której ksiądz uciekł?

– Z mojej wioski uciekliśmy my, wcześniej jeszcze jedna rodzina. Resztę wybili. Otoczyli naszych sąsiadów i wymordowali wszystkich, w tym rodzinę babci – Burawskich, siedem osób. Z naszej rodziny nie chciała uciekać tylko nasza prababcia. Powiedziała, że takiej staruszki nie zabiją. Nie chciała z nami jechać. Zabili ją.

WP.PL
Kto był w grupie, która się uratowała?

– To był dziadek, babcia, mama, ojciec i ja, mój stryj Kazimierz z żoną i trójka ich dzieci. Były też dwie siostry ojca. Mieszkaliśmy w dużej, patriarchalnej rodzinie i wspólnie udało nam się uratować.

WP.PL
Nadal was ścigano. Dokąd uciekaliście?

Wykopano bardzo potężny dół. Do mężczyzn strzelano pojedynczo. Kto uciekał do lasu, to Ukraińcy zastrzelili, bo obstawili wieś dookoła. Na koniec, starców, kobiety i dzieci – modlących się i płaczących rozstrzelano z broni maszynowej

bp Jan Bagiński
– Po przekroczeniu rzeki, znaleźliśmy się w miejscowości Bronisławka – to już była całkowicie polska wioska. Takich wsi było w tej okolicy chyba pięć – tam byli już ludzie z Armii Krajowej, przerzuceni w celu stworzenia samoobrony. Nasi ojcowie stworzyli taką samoobronę – cały potężny oddział. Którejś nocy, banderowcy, przy pomocy miejscowych Ukraińców, którzy chcieli wziąć udział w tej wielkiej rzezi Polaków, zaatakowali tych pięć naszych polskich wiosek. Pierwsze szeregi Ukraińców szły w mundurach niemieckich. Nasi strażnicy sądzili, że to idą Niemcy, którzy wtedy stwarzali nam opiekę, więc mogli podejść dosyć blisko. Gdy już znaleźli się niedaleko naszych ludzi okopanych w lasku, krzyknęli po ukraińsku: hurra, rezat Lachow! Nasza ochrona, mając broń maszynową, karabiny i granaty, broniła się jak mogła, a oni byli jak lawina. Różne podawali potem liczby tych bandytów, że ich mogło być 700, 800. Nie wiadomo, czym by się ten ogromny napad skończył, gdyby nagle z boku nie uderzył w tych Ukraińców jakiś oddział uzbrojony po zęby.

Kto to był?

– Okazało się, że partyzanci rosyjscy koczujący w lasach, po dwóch, trzech godzinach tego strzelania, zaatakowali Ukraińców, którzy przez to się cofnęli. Ukraińców zginęło wtedy dużo. Później Rosjanie zrobili razem z naszą lokalną partyzantką przyjęcie i w czasie tego przyjęcia, partyzanci rosyjscy aresztowali dowództwo akowskie, które kierowało tym wszystkim i zabrali ich. W tej sytuacji, nasi miejscowi, rozeszli się do domów, ale mając przy sobie broń. W zasadzie, na naszych pięć wiosek, za mojej pamięci, takiego totalnego ataku nie było, tylko takie podjazdowe. Nie było co jeść, bo w tych wioskach zgromadzili się polscy uciekinierzy z okolic no i trzeba było robić wypady po jakąś żywność, i wtedy oni naszych ludzi zabijali.

WP.PL
Co stało się z akowcami zatrzymanymi przez Rosjan?

– Zabrano ich w głąb Rosji. To był kapitan o pseudonimie „Bomba” (kpt. Władysław Kochański – przyp. red.). Znaleźli się w więzieniu rosyjskim. Ich los nie jest mi znany, ale nie rozstrzelali ich natychmiast, tylko po prostu uwięzili (kpt. Kochański został odeskortowany do Kijowa, następnie trafił do Moskwy, został zesłany do kopalni na Kamczatce, wrócił do Polski dopiero w 1956 roku – przyp. red.).

WP.PL
Kiedy trafiliście do Polski?

– Ja wcześniej wyjechałem z mamą w lubelskie, do Chełma. Mój wujek i ojciec zostali wzięci do wojska polskiego na terenie ZSRR. Wujek był w ochronie generała i zorganizował wyjazd swojej drugiej żony (pierwszą mu zamordowali), mnie i mojej mamy. Dzięki temu nie byłem już na Kresach, gdy wywożono całą moją pozostałą rodzinie.

WP.PL
Jak radzili sobie ludzie, którzy przeżyli tę zbrodnie? Szukali zemsty, czy próbowali jakoś ułożyć sobie życie?

Bulbowcy byli o tyle łagodniejsi, że zabijali od razu. Natomiast banderowcy mieli jakieś niesamowite upodobanie w takich nieprawdopodobnych scenach, rozrzynania dzieci, nabijania na widły, wrzucania do studni, odcinania ludziom rąk, języków. Coś potwornego

bp Jan Bagiński
– Zemsty? Myślę, że takie odwety mogły mieć miejsce, gdy Ukraińcy atakowali Polaków. Przecież te większe wioski polskie broniły się. Tego chyba nie można uznać za zemstę. Wspomniałem o wujku, którego żonę zabili. Tego dokonali wcześniej, w roku 1942, 16 grudnia. Też nie wiadomo, kto to zrobił. To była wielka polska wioska, nazywała się Jezierce. Miała 360-370 mieszkańców, była położona na leśnej polanie. Przejeżdżał tamtędy konwój niemieckich żołnierzy. Ktoś rzucił w ten konwój kilka granatów i ostrzelał ich bronią maszynową. Prawdopodobnie zginął jeden lub dwóch Niemców. To była taka prowokacja, żeby Niemcy wybili wieś przy pomocy ukraińskiej policji, która jeszcze wtedy była z Niemcami. I tak to zrobiono.

Na drugi dzień otoczono wieś. Przyjechało kilkunastu Niemców, ale z ogromnym oddziałem Ukraińców. Jak już zabrali dobra materialne, zboże, bydło, podpalili wszystko, a ludzi spędzili do środka wsi. Wykopano bardzo potężny dół. Do mężczyzn strzelano pojedynczo. Kto uciekał do lasu, to Ukraińcy zastrzelili, bo obstawili wieś dookoła. Na koniec, starców, kobiety i dzieci – modlących się i płaczących rozstrzelano z broni maszynowej. Za ręce i nogi wrzucano do tego dołu. I tak zamordowano około 350-360 osób. W tym grobie znalazła się cała rodzina mojej matki, to znaczy, mój dziadek, ciotki, żona wujka.

WP.PL
Jak udało się przeżyć wujkowi?

– Gdy to się działo, wujka nie było we wsi. Jak już odjechały oddziały mordujące, to wujek będący poza domem, z kolegą poszli na ten grób. Na szczycie tego stosu ciał leżała jego żona, zastrzelona, z maleńkim syneczkiem na rękach. On wziął włosy odstrzelone z głowy żony i przyszedł z nimi do naszej wioski, to było 7-8 km. To już pamiętam, jako dziesięcioletni chłopak. On stał, jakby stracił rozum, jakby był nieprzytomny. Trzymał w rękach te zakrwawione włosy. Matka podeszła, wzięła te włosy i wrzuciła do pieca. Kazała mu się rozebrać. Przez jakieś cztery dni wyglądał ciągle jak nienormalny.

Potem przyszedł do normy i poszukał jeszcze kilku mężczyzn, tak jak on nieobecnych we wsi Jezierce w czasie mordu. Stworzyli taki malutki oddział polski, który straszył Ukraińców. Chodzili po wioskach, szukali i pytali, czy jest ktoś należący do bandy. To wywołało strach. Jeśli mowa o odwecie, to takie sceny miały miejsce, w tej formie – szukali bandytów, którzy brali udział w rozstrzeliwaniu polskich rodzin. Ten wujek, jak już wcześniej wspomniałem, został wzięty do wojska, do ochrony generała i zginął w czasie wojny.

Polacy z Wołynia, którym udało się przeżyć, wracają na Ukrainę, czy wolą nie pamiętać o tragedii z dzieciństwa?

– Jeżdżą teraz na Ukrainę, m.in. grupa z Wrocławia, żeby porządkować groby. Ja też raz byłem na takim wyjeździe. Byłem bardzo grzecznie przyjęty – przez tych, którzy byli w moim wieku. Wspominają ze wstydem to co się stało, bo były to morderstwa makabryczne. Mordowały bandy bulbowców (od nazwiska Tarasa Borowca, ps. „Bulba” – przyp. red.) i banderowców. Bulbowcy byli o tyle łagodniejsi, że zabijali od razu. Natomiast banderowcy mieli jakieś niesamowite upodobanie w takich nieprawdopodobnych scenach, rozrzynania dzieci, nabijania na widły, wrzucania do studni, odcinania ludziom rąk, języków. Coś potwornego. To psychiatra lub psycholog musiałby się zastanowić, jak to wytłumaczyć.

WP.PL
Wydarzenia z dzieciństwa na Wołyniu miały wpływ na to, że ksiądz wybrał później drogę kapłaństwa?

– Może w podtekście tak. Byłem ogromnie rozżalony na ten świat, a Kościół i Pan Bóg wydawały mi się dobrem, do którego warto przylgnąć, więc w tym sensie tak. Rodzina zawsze była religijna, podobała mi się praca kapłana, naszego proboszcza, więc zainteresowania były już od dziecka. Natomiast to zło, tak ogromne, tak bolesne, mogło jeszcze wzmocnić tę decyzję powołaniową.

WP.PL
Czy wie ksiądz, co stało się z ludźmi, którzy ratowali Polaków z Kamionki? Jaki był ich późniejszy los? Co działo się z tymi, którzy mordowali?

– Gdy chodzi o tych, którzy nas ostrzegli, to nic im się nie stało, bo to nie wyszło na jaw. Inaczej było z naszym innym sąsiadem, o którym wspomniałem, że się uratował. On wcześniej po prostu zdecydował, że ucieka. Poprosił Ukraińca, żeby wywiózł go do miasta Kostopola. Ukrainiec zgodził się, ale żalił się, że się naraża. Sąsiad odpowiedział, że przekazuje mu cały swój dobytek, który zostawia w wiosce. Ukrainiec odwiózł tę polską rodzinę do Kostopola. Ale gdy mordowano Polaków, bandyci już wiedzieli o tej pomocy. Ten Ukrainiec, jego żona i dwoje dzieci, zostali uduszeni powrozami. Za to, że uratował polską rodzinę.

WP.PL
Dlaczego doszło do tak niewyobrażalnej tragedii?

– Trudne jest do pojęcia, jak można dojść do takiego zezwierzęcenia, chociaż przecież nawet zwierzęta tak nie robią – żeby się pastwić nad dziećmi. To dla mnie zupełnie niepojęte. Dzisiaj myślę, że to jakiś obłęd. Co nas boli dzisiaj, to że takiemu Banderze stawia się pomniki w Kijowie. Podobno on dał taką instrukcję: przestraszyć i wygonić Polaków, gdzie trzeba, kogoś z mężczyzn zabić, ale niektórzy mówią, że te bandy poszły dalej: po co wystraszyć? Wyrżnąć! A jak wyrżnąć, to w taki sadystyczny sposób. Ja tego nie rozumiem.

Jak reagowali Ukraińcy, których spotkał ksiądz na Wołyniu?

– Oni się wstydzą. Gdy pojechałem na Wołyń, sąsiad, kolega z którym chodziłem do szkoły, z takim zawstydzeniem opowiadał, gdzie nasza prababcia została pochowana przez tych Ukraińców. Mówił, że ten nasz dom rozebrali. Była taka zasada: nie zostawić żadnego śladu po Polakach. A więc spalić kościoły, gdzie są domy – rozebrać i postawić nowe. Tak, żeby zatrzeć wszelki ślad. Teraz gdy tam byłem, tam gdzie znajdowały się polskie wioski, nic nie ma. Są polany, drzewa, ale nie powstały żadne osiedla. Chodziło o to, żeby trawa i drzewa zarosły te miejsca, gdzie były polskie rodziny. Taka eksterminacja, żeby wymazać wszelką pamięć. Z uznaniem i wdzięcznością patrzę na tych wrocławian, którzy jeżdżą tam i porządkują cmentarze. Zawsze biorą jakieś prezenty do gminy, dla szkoły. To im się udaje, już kilka cmentarzy w moich okolicach uporządkowali. To jest jakieś upamiętnienie tego, kto tam był i tam pracował.

WP.PL
Dzięki temu, nie udało się zatrzeć tej pamięci.

– Tam nadal są banderowskie grupy. Gdy byłem w mojej wiosce, zebrała się gromada Ukraińców – były tam dzieci, młodzież, która nic nie wie o tych wydarzeniach. Przyjechał na motocyklu jakiś facet i zaczął krzyczeć do nich, że mają się rozejść, że co to za uroczyste witanie Polaków? To był jakiś gość z tego ugrupowania wrogiego Polsce. Trzeba jednak powiedzieć, że on krzyczał, ale nikt go w ogóle nie słuchał. Kolega był zawstydzony. Mówił, że on jako Ukrainiec, nie może pojąć, jak można było dojść do tego, żeby tak ludzi mordować. Bo to nie było normalne mordowanie, ale sadystyczne. Nawet tę moją prababcię – żal było kuli i żeby ją zabić, jak opowiadali Ukraińcy, musieli kilka razy wbić jej nóż w brzuch. Bo szkoda kuli dla Polaka. Jak można w tak sadystyczny sposób zabijać kogoś za samą narodowość? Czego były winne te maleńkie dzieci?

WP.PL
Część Polaków przeżyła, żeby o tym opowiedzieć. Może dzięki temu zmienia się postawa Ukraińców?

– Jest ta tendencja, żeby budować nowe stosunki, nowe układy. Żeby zepchnąć na margines tych najbardziej zaciętych. Pojechałem kiedyś, już dawno temu, do Kanady. Tam mniejszość ukraińska jest bardzo duża. Gdy powiedziałem, że jestem z Wołynia, usłyszałem: ksiądz jest z Wołynia, to wyście tam naszych mordowali! „Wszyscy nam mówią, że to Polacy na Wołyniu mordowali Ukraińców i musieliśmy się bronić” – przekonywali. Wyjaśniłem, że było dokładnie odwrotnie. To bandy mordowały Polaków. Trudno było im w to uwierzyć, chociaż mówiłem to jako świadek tamtych wydarzeń. Gdzieś na terenie Kanady czy Stanów Zjednoczonych, taka ideologia jest budowana przez nacjonalistów ukraińskich. Trzeba mówić prawdę i na prawdzie budować pojednanie.

Rozmawiał Marcin Bartnicki, Wirtualna Polska

~pobożny ukr 2015-06-30 (13:26)
To dobrze, że Episkopat kocha ukraińców. Jeden Ksiądż Isakowicz-Zaleski nie czyni wiosny.

Benek z Gliwic 2014-09-04 (19:23)
Banderowcom hańba na wieki!

~Winchester 2014-09-04 (14:51)
I po co tym bandytom – ukraińcom pomagać? Oni chcą odebrać Polsce Przemyśl. Dobrze Putin robi, że gnoi tych ukraińskich nacjonalistów.

~xxx 2014-08-12 (17:44)
Ciekawa sprawa ze zawsze ksieza przezywaja a inni musza ginac? BARDZO INTERESUJACE.ILUZ to ksiezy pracuje dla obcych

~Boruta 2014-08-15 (23:48)
On jeszcze nie był wtedy księdzem młocie.

…..

Dodatkowo, ale szczególnie zwracam uwagę na ostatnie odnośniki… 😦

http://www.rp.pl/artykul/554450-Zapomniani-Ukraincy–ktorzy-ratowali-Polakow-na-Wolyniu.html#ap-3

http://odkrywcy.pl/kat,1037775,title,Jak-Ukraincy-ratowali-Polakow-z-rzezi-wolynskiej,wid,16079370,wiadomosc.html

http://niezlomni.com/1341-sprawiedliwych-ukraincow-ktorzy-uratowali-25-tysiaca-polakow-z-rak-upa-wielu-zaplacilo-za-to-zyciem/

http://dzieje.pl/aktualnosci/sprawiedliwi-na-kresach-czyli-ukrainska-pomoc-polakom-podczas-zbrodni-upa

http://www.historia.uwazamrze.pl/artykul/911210
Ukrainiec Polakowi człowiekiem
Ukraińscy sąsiedzi, którzy ratowali Polaków, byli bezwzględnie mordowani i torturowani torturowani przez UPA

http://w.kki.com.pl/piojar/polemiki/rubiez/ukraincy/ukr2.html
Ukraińcy którzy ratowali Polaków Kresowa Księga Sprawiedliwych 1939-45

http://rebelya.pl/post/4370/o-ukraincach-ktorzy-ratowali-polakow

http://www.nawolyniu.pl/artykuly/ratowali.htm
Ukraińcy ratujący Polaków Ewa Siemaszko

http://www.polskieradio.pl/7/1691/Artykul/883486,Wolyn-1943-Ukraincy-chcieli-zabic-wszystkich-ktorych-sie-dalo

http://www.polskieradio.pl/9/325/Artykul/885981,Zbrodnia-wolynska-Polakow-nie-mordowali-Ukraincy-a-UPA

http://roztocze.net/wybaczyc-ukraincom/

http://www.fronda.pl/a/brawo-polsko-ukrainska-deklaracja-o-pojednaniu-podpisana,74185.html

http://www.kronikatygodnia.pl/1060/policzek-przed-rocznica-rzezi-wolynskiej

http://xn--tomaszw-lubelski-bvb.pl/forum/viewtopic.php?t=95282

http://gorzow.tvp.pl/20162694/uhonorowano-ukraincow-ktorzy-ratowali-polakow-zydow-i-ormian

http://forum.gazeta.pl/forum/w,48782,157712432,157712432,Ambasada_Ukrainy_zignorowala_zaproszenie.html

http://www.kresy.pl/wydarzenia,spoleczenstwo?zobacz/polska-uroczystosci-ku-czci-sprawiedliwych-ukraincow-z-wolynia-ambasada-ukrainy-zignorowala-zaproszenie-video-foto