Źródłosłów

http://en.wiktionary.org/wiki/%C5%BAr%C3%B3d%C5%82os%C5%82%C3%B3w
Etymology
źródło (“source”) +‎ słów (“word”) (compare cudzysłów)

http://sjp.pl/%BCr%F3d%B3os%B3%F3w
źródłosłów
pochodzenie wyrazu; etymologia

http://portalwiedzy.onet.pl/141707,,,,zrodloslow,haslo.html
Rzeczownik trudny dla użytkowników języka polskiego, dlatego przypominamy odmianę: Dlpoj źródłosłowu, Clpoj źródłosłowowi, Blpoj źródłosłów, Nlpoj źródłosłowem, Msclpoj źródłosłowie, Wlpoj źródłosłowie!, M, Blmn źródłosłowy, Dlmn źródłosłowów, Clmn źródłosłowom, Nlmn źródłosłowami, Msclmn źródłosłowach, Wlmn źródłosłowy!
Magdalena Tytuła, Marta Łosiak „Polski bez błędów. Poradnik językowy dla każdego”
Opracowano przy współpracy z Wydawnictwem Szkolnym PWN

http://pl.wikipedia.org/wiki/Etymologia
Etymologia, źródłosłów – dział językoznawstwa badający pochodzenie wyrazów, zmiany ich znaczenia i formy w miarę upływu czasu. Jednocześnie wyraz ten oznacza objaśnienie pochodzenia konkretnego wyrazu i jego znaczenia.

Określenie „etymologia” pochodzi z greckiego ἐτυμολογία etymologia, wyrazu o tym samym znaczeniu, poświadczonego już na początku I wieku n.e. To z kolei pochodzi od greckiego rzeczownika ἔτυμον etymon – w znaczeniu „rdzeń każdego słowa, pierwotne, początkowe znaczenie”[1] i λόγος logos – w znaczeniu „objaśnienie”[2]. Z kolei rzeczownik ἔτυμον pochodzi od przymiotnika ἔτυμος etymos, „prawdziwy”.

Zadaniem badań etymologicznych jest odtworzenie wyrazu, wykrycie przypuszczalnego pierwotnego znaczenia, wyjaśnienie jego dalszego rozwoju semantycznego i objaśnienie struktury morfologicznej. Badania etymologiczne opiera się często na analizie porównawczej.

Etymologię o podstawach naukowych (językoznawstwa historycznego i porównawczego) należy odróżniać od etymologii ludowej, potocznej, próbującej określać pochodzenie (etiologię) wyrazów na podstawie podobieństwa ich formy dźwiękowej (wymowy, brzmienia) do innych wyrazów.

Etymon – wyraz używany do oznaczenia podstawy derywacyjnej (tworzenie wyrazów pochodnych poprzez dodawanie sufiksów i prefiksów) danego wyrazu.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Znaczenie
Znaczenie w najogólniejszym ujęciu to pojęcie, które łączy to, co rejestrujemy naszymi zmysłami z jakimś symbolem. Znak, zdanie, gest, czy dźwięk nie mają znaczenia, jeśli nie odnoszą się do czegoś, co jest nam znane

Znaczenie w lingwistyce
Dyscyplinami lingwistyki, które najobszerniej zajmują się zagadnieniem znaczenia są semantyka i lingwistyka kognitywna. Znaczenie definiuje się tu jako wiązkę cech semantycznych. W takim rozumieniu znaczenie nie musi być powiązane ze znakiem językowym i jest tożsame z terminami semem i pojęcie. Z sytuacją taką mamy przykładowo do czynienia w przypadku braku w danym języku wyrazu na określenie obiektu, posiadającego nazwę w innym języku – na przykład zestaw cech semantycznych znaczenia ang. cube farm nie jest przypisany do konkretnej nazwy w języku polskim i znaczenie to można oddać tylko przez wyliczenie jego cech semantycznych: np. „biuro z dużą liczbą pojedynczych stanowisk pracy pooddzielanych ściankami działowymi”. W węższym rozumieniu znaczenie przypisane jest do znaku językowego i stanowi treść przekazywaną tym znakiem w procesie komunikacji językowej.
(…)

http://pl.wikipedia.org/wiki/Synonim
Synonim (gr. synōnymos ‚równoimienny'[1]) – wyraz lub dłuższe określenie równoważne znaczeniowo innemu, lub na tyle zbliżone, że można nim zastąpić to drugie w odpowiednim kontekście (auto – samochód). Synonimia może dotyczyć konstrukcji składniowych (mówić wiersz – mówić wierszem), form morfologicznych (profesorowie – profesorzy) i leksemów. Synonim nie jest inną nazwą desygnatu, jest wyrazem bliskoznacznym. Nie jest również synonimem równoważny wyraz z obcego języka, chyba że utrwalił się w języku danego narodu jako wyraz pochodzenia obcego (obcojęzyczny) (zobacz: zapożyczenia językowe). Zawsze można wykazać różnice pomiędzy dwoma synonimami, np. w popularności ich stosowania w określonych zwrotach lub w różnych grupach społecznych. Historycznie rzecz ujmując synonimy mogły kiedyś oznaczać inne rzeczy, a obecnie ujednoliciły się znaczeniowo, lub odwrotnie – istnieje tendencja do różnicowania znaczeniowego synonimów, które wraz z istniejącym zawsze rozwojem każdego języka może doprowadzić do całkowitego rozdzielenia znaczeń obecnych synonimów. Synonimami są np. słowa barwa i kolor, które znaczą dokładnie to samo, jednak statystyka ich użycia w różnych związkach frazeologicznych jest różna (barwa może być użyta metaforycznie np. barwa głosu czy jak poniżej barwa uczuciowa). Między synonimami istnieją zwykle także różnice stylistyczne.
(…)

http://pl.wikipedia.org/wiki/Wyraz
Wyraz – pewna wyróżniona fonetycznie, czy też graficznie, część wypowiedzi, składająca się z jednego lub więcej morfemów. „Wyraz” nie jest tworem w pełni obiektywnym i co jest wyrazem, a co nim nie jest, zależy w sporym stopniu od tradycji językoznawczej danego języka. W językach fleksyjnych pojęcie wyrazu jest dość jasne – wyrazem jest morfem bazowy z dołączonymi do niego wszystkimi morfemami odmiany, w przypadku języka polskiego dodatkowo granicę wyrazu wyznacza stały akcent na drugą sylabę od końca.

Jednak nawet tutaj jest wiele niejasności, na przykład:
„w” i „z” są tradycyjnie uważane za wyrazy choć nie są fonetycznie oddzielone od następującego po nich morfemu – należą do tej samej sylaby;
„nie-” może być uważane zarówno za przedrostek, jak i za osobny wyraz;
formy trybu warunkowego, np. „zrobilibyście” fonetycznie rozkłada się na „zrobili” i „byście”, graficznie jest jednak zapisywane łącznie;
ruchoma końcówka czasownika („gdzie+że+ście byli?”) może być traktowana jako osobny wyraz lub włączana do poprzedniego wyrazu. To drugie rozwiązanie stanowi jednak kłopot z punktu widzenia klasyfikacji takiego wyrazu;
długi graficznie liczebnik (np. „dwa tysiące trzysta czterdzieści pięć”) może być traktowany jako pojedynczy wyraz lub też jako kilka kolejnych wyrazów.
Wyraz w odniesieniu do tekstu pisanego traktuje się jako ciąg liter pomiędzy dwiema spacjami.

Wyraz a słowo
Niektórzy strukturaliści proponują następujące rozróżnienie pomiędzy wyrazem a słowem:
Słowo jest to zbiór głosek, który w zapisie graficznym oddzielony jest od innych zbiorów spacjami bądź znakami interpunkcyjnymi.
Wyraz to słowo lub minimalny zestaw słów (w języku polskim maksymalnie dwóch) posiadających własne i pełne znaczenie, niedający się podzielić na mniejsze wyrazy. W szczególności w, na, pociągu nie są wyrazami, są nimi natomiast za-lasem, zza-płotu czy w-domu.
(…)

http://pl.wikipedia.org/wiki/S%C5%82owo
Słowo to elementarna część mowy. Jego pisanym odpowiednikiem jest wyraz. Za pomocą słów określamy wszelkie pojęcia rzeczywiste i abstrakcyjne, także myślimy na ogół słowami. Wiele słów składa się na mowę.

Słowo to znak języka; zespół dźwięków mowy ludzkiej będący symbolicznym oznaczeniem jakiegoś pojęcia. Ta sama sekwencja foniczna może mieć różne znaczenie w różnych językach np. jęz. pol. sza jęz. fr. chat (kot); jęz. pol. pip jęz. fr. pipe (fajka); jęz. pol. kij jęz. fr. quille (kręgle); i odwrotnie to samo pojęcie określamy w różnych językach różnymi sekwencjami fonicznymi np. jęz. pol. chleb jęz. fr. pain jęz. ang. bread. W jednym języku ta sama sekwencja dźwięków może określać różne pojęcia (homofony) np. morze i może; żyć i rzyć; (na) płocie (ogrodzenie) i (na) płocie (ryby); jeżyk i jerzyk; śledzi (ryb) i śledzi (szpieguje); pomoże i Pomorze. Często dopiero z kontekstu możemy zrozumieć czy mówiący powiedział jedno czy dwa lub więcej słów np. je dynie i jedynie; nienażarty i nie na żarty; że kotka i rzekotka.

http://en.wiktionary.org/wiki/s%C5%82owo
Etymology
From Proto-Slavic *slovo (word), from Proto-Indo-European *ḱléwos (fame).

http://pl.wikipedia.org/wiki/Morfem
Morfem – najmniejsza grupa fonemów, która niesie ze sobą określone znaczenie i której nie można podzielić na mniejsze jednostki znaczeniowe. Jest elementarną jednostką morfologii, jednym z uniwersaliów językowych. Morfemy mają często kilka postaci fonetycznych (wariantów) – tzw. allomorfów.
(…)

http://pl.wikipedia.org/wiki/Fonem
Fonem – według tradycyjnych teorii fonologicznych, najmniejsza jednostka mowy rozróżnialna dla użytkowników danego języka. Może mieć kilka reprezentacji dźwiękowych (alofonów), występujących w różnych kontekstach lub też zamiennie.
(…)

http://pl.wikisource.org/wiki/S%C5%82ownik_etymologiczny_j%C4%99zyka_polskiego
SŁOWNIK ETYMOLOGICZNY JĘZYKA POLSKIEGO by ALEKSANDER BRÜCKNER

http://en.wikipedia.org/wiki/Etymology
Etymology is the history of words, their origins, and how their form and meaning have changed over time. By an extension, the term „the etymology of [a word]” means the origin of the particular word.
(…)

http://www.thefreedictionary.com/Ethymology
et·y·mol·o·gy (ĕt′ə-mŏl′ə-jē)
n. pl. et·y·mol·o·gies
1. The origin and historical development of a linguistic form as shown by determining its basic elements, earliest known use, and changes in form and meaning, tracing its transmission from one language to another, identifying its cognates in other languages, and reconstructing its ancestral form where possible.
2. The branch of linguistics that deals with etymologies.
[Middle English etimologie, from Old French ethimologie, from Medieval Latin ethimologia, from Latin etymologia, from Greek etumologiā : etumon, true sense of a word; see etymon + -logiā, -logy.]

http://www.thefreedictionary.com/etymon
et·y·mon (ĕt′ə-mŏn′)
n. pl. et·y·mons or et·y·ma (-mə)
1. An earlier form of a word in the same language or in an ancestor language. For example, Indo-European *duwo and Old English twā are etymons of Modern English two.
2. A word or morpheme from which compounds and derivatives are formed.
3. A foreign word from which a particular loan word is derived. For example, Latin duo, „two,” is an etymon of English duodecimal.
[Latin, from Greek etumon, true sense of a word, from neuter of etumos, true.]

http://forum.wordreference.com/showthread.php?t=2475535
Etymology of „apple”

http://starling.rinet.ru/cgi-bin/response.cgi?root=config&morpho=0&basename=dataiepiet&first=1
Indo-European etymology

http://www.myetymology.com/proto-indo-european/skr%C4%ABbh-.html
Proto-Indo-European root *skrībh-

https://www.academia.edu/8963421/Non-Iranian_origin_of_the_Eastern-Slavonic_god_X%C5%ADrs%C5%AD_Xors_Published_
Non-Iranian origin of the Eastern-Slavonic god Xŭrsŭ/Xors by Constantine L. Borissoff

6 thoughts on “Źródłosłów

    • http://polona.pl/item/10915242/2/
      Karłowicz, Jan (1836-1903)
      Niezałatwiona kwestia kwestya kwestyja kwestja ortograficzna
      Data powstania dokumentu: 1890
      Adres wydawniczy: Warszawa
      nakładem autora,1890 (Warszawa : E. Skiwski)
      Opis fizyczny: 8 s. ; 23 cm
      Język: polski
      Słowa kluczowe: Język polski
      Literatura: Estr XIX t. 2 s. 238
      Prawa: Domena publiczna
      Źródło: Instytut Badań Literackich PAN – PBI
      Rekord bibliograficzny: zobacz w katalogu

      Polecam tę pracę (12 stron) z tzw. 1890r dotyczącą zapisu i, j, czy y… Super, bo to jest bardzo ważne, jak pomyśli się że j, to jest podobnie jak W i samogłoska i spółgłoska, lub coś takiego w pomiędzy!

      Jak dojdziemy do chwili, gdzie będzie trzeba omówić zagadnienia zapisu dźwięków i różne błędy i niejasności z tego czy tamtego wynikające, to będzie to jak znalazł! Wspaniałe źródło! Dzięki!!!!

      Polubienie

      • Szczerze mówiąc, poloniści, znawcy języka przedwojenni, baa.. z zaborów to byli ludzie którzy za wszelką cenę chronili język.

        W ogóle w tekście spotkałem bardzo piękne słowo: SŁOWORÓD. Pierwszy raz miałem okazję spotkać się z tym słowem.

        Polubienie

      • Dokładnie!
        SŁoWoRóD… RóDSŁoWa
        Też na to słowo zwróciłem uwagę, jak i na inne i na wiele ciekawych spraw, związanych… z zarzuceniem tego o czym traktuje ta praca! To rechot języka, że tzw. dyftong, czyli w sumie dwudźwięk „ja”, zanikł zamiast niego obecnie występuje „ia”… jak w „oryginalnych” słowach… Tak jakby znakiem można było naprawdę zapisać dźwięk, jak np. mikrofonem…

        https://pl.wikipedia.org/wiki/Dyftong

        Wydaje mi się, że opracowałem sposób, jak bez użycia tzw. polskich znaków diakrytycznych, czyli po ludzku znaków odróżniających, ogonków, kresek itp. zapisywać różne zmiękczenia, stwardnienia głosek itp. To będzie przydatne przy rozpoznawaniu rdzeni itp.

        https://pl.wikipedia.org/wiki/Znaki_diakrytyczne

        Tu ciekawe wiadomości na poruszane tu tematy:

        http://obcyjezykpolski.pl/?page_id=4835
        Wymawia się głoski, a nie… litery!
        Wasze pytania do Pana Literki:
        (Poxx@wp.pl): – Skąd się wzięły litery ć, ś, ż, ó, ę, ą, ł? A także sz, cz, rz, ch?

        Polubienie

  1. Tutaj mam ciekawy słownik z 1909 roku, tak znowu Polona.pl 🙂 Wg mnie to najlepsza strona w internecie.

    Teraz znalazłem:
    Słowniczek najpospolitszych rusycyzmów, Czartowskiego.
    http://polona.pl/item/813562
    Widać jak na dłoni jak Rosjanie wsiąkali niemczyznę i francuszczyznę, po czym słowa wchodziły do obiegu Polskiego mimo że przed rozbiorami Polakom udało się wygrać z napływem ów słów.

    Np. bardzo podoba mi się słowo ministerium, a my używamy na co dzień ministerstwo.
    Wydarzenia sportowe… okraszane są słowem meeting, angielszczyzm, a Rosjanie używali mityng, a zgodnie ze słownikiem należy używać słowo WIEC.

    Więc wiece nie dotyczą tylko kwestii politycznych czyli obradowania, ale także jako wydarzenia kulturalne i sportowe.

    To samo słowo NACJA i nacjonalizm jest rusycyzmem. Powinnismy tylko naród i narodowy.

    Nie mówiąc już o błędach gramatycznych (moja bolączka) np. mówmy że coś jest na ulicy XYZ, zamiast przy ulicy.

    Bogactwo. Sto lat zajęło aby ludzie wracali do dawnych prawd naukowych.

    Polubienie

Skomentuj

Wprowadź swoje dane lub kliknij jedną z tych ikon, aby się zalogować:

Logo WordPress.com

Komentujesz korzystając z konta WordPress.com. Wyloguj /  Zmień )

Zdjęcie na Facebooku

Komentujesz korzystając z konta Facebook. Wyloguj /  Zmień )

Połączenie z %s

Ta witryna wykorzystuje usługę Akismet aby zredukować ilość spamu. Dowiedz się w jaki sposób dane w twoich komentarzach są przetwarzane.