272 Czy SyGN+aL” i HejN+aL” to nie są wersje satem i kentum tego samego słowa?

Wpis ten jest odpowiedzią na usłyszany sygnał… a otrzymany tu:

https://skribh.wordpress.com/2016/02/26/267-tzw-satemizacja-czyli-nic-nit-nikt-nisko-nicosc-czyli-niemych-niemcof-niemy-problem-ze-slowianskim-dzwiekiem-zapisywanym-znakiem-c-i-nie-tylko-z-tym/#comment-4297

wymagany podpis on 2016-03-06 o 10:58 said:
Tak mnie dziś naszło – czy sygnał i hejnał to nie są wersje satem i kentum tego samego słowa?

Oto dobre pytanie, sprawdźmy…

!!!UWAGA!!!
Dodałem nowy wątek o tym na forum.jawia.pl tu: http://forum.jawia.pl/thread-79.html

https://pl.wikipedia.org/wiki/Sygna%C5%82
Sygnał – abstrakcyjny model dowolnej mierzalnej wielkości zmieniającej się w czasie, generowanej przez zjawiska fizyczne lub systemy. Może być opisany za pomocą aparatu matematycznego, np. poprzez podanie pewnej funkcji zależnej od czasu. Mówi się wtedy, że sygnał niesie informację lub też umożliwia przepływ strumienia informacji.
(…)

https://pl.wiktionary.org/wiki/sygna%C5%82#pl
sygnał (język polski)

wymowa:
wymowa ?/i, IPA[ˈsɨɡnaw], AS[sygnau̯]
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) znak informacyjny lub ostrzegawczy
(1.2) dźwięk sygnalizujący coś
(1.3) oznaka zapowiadająca nadejście czegoś
(1.4) informacja nieoficjalna lub niepotwierdzona
(1.5) bodziec wywołujący reakcję zmysłów
(1.6) przebieg, charakterystyka wielkości fizycznej
odmiana:
(1.1–6)

przykłady:
(1.1) Skierowałem wylot ku morzu, aby gdy nadejdzie potrzeba dawania sygnałów okrętom, odgłos szedł w tamtą stronę.[1]
(1.2) W słuchawce nie ma sygnału, więc awaria nie została jeszcze usunięta.
(1.3) Nastroje wśród inwestorów poprawiły się, mimo to trudno mówić o silnym sygnale zapowiadającym trwałą poprawę na rynkuakcji.
(1.4) Podjęto po sygnałach świadczących o założeniu rezydentury obcego wywiadu w Polsce.[2]
(1.4) Dostałem sygnał, że w przyszłym tygodniu ma przyjechać do nas kontrola.
(1.5) Nerwy wysyłają sygnały z receptorów do mózgu.
kolokacje:
sygnał alarmowy / świetlny / dźwiękowy / ostrzegawczy / cyfrowy / pomiarowyczekać na / odczytywać sygnał • dawać komuś sygnał
(1.2) karetka na sygnale
synonimy:
(1.4) pot. cynk
wyrazy pokrewne:
rzecz. sygnalizacja f, sygnalizator m, sygnałówka f, sygnalista m, sygnalizowanie n, zasygnalizowanie n
czas. sygnalizować ndk., zasygnalizować dk.
przym. sygnalny, sygnałowy, sygnalizacyjny
tłumaczenia:
źródła:
  1. Skocz do góry Daniel Defoe: Przypadki Robinsona Kruzoe/XXXII, tłum. Władysław Ludwik Anczyc
  2. Skocz do góry A. Macierewicz: Raport o działaniach żołnierzy i pracowników WSI

!!!UWAGA!!!
Wiki nie ma źródłosłowu słowa SyGN+aL”!!!

https://en.wiktionary.org/wiki/sygna%C5%82
sygnał

Polish

Etymology

From Latin singalis

Pronunciation

Noun

sygnał m inan

  1. signal

!!!UWAGA!!!
Wiki nie ma strony o słowie tzw. łacińskim SiGN+aL+iS!!! Zobaczmy zatem inne źródła… Zobaczyłem i TWIERDZĘ, że coś jest z tym tzw. łacińskim słowem nie halo… bo nic na jego temat wiarygodnego nie znalazłem!!! Będę więc szukał ZNaC”+eNia słowa SiGN+aL…

https://en.wiktionary.org/wiki/signal
signal

English
Alternative forms
signall

Pronunciation
enPR: sĭg’nəl, IPA(key): /ˈsɪɡn(ə)l/

Etymology
From Old French segnal, seignal or Medieval Latin signāle, noun use of the neuter of Late Latin signālis, from Latin signum..
(…)

!!!UWAGA!!!
Wiki dla tzw. angielskiego słowa SiGN+aL podaje trochę dokładniejszy źródłosłów niż dla tzw. polskie słowa SyGN+aL”!!!

https://en.wiktionary.org/wiki/signum#Latin
signum 

Latin
Etymology
From Proto-Indo-European sek- ‎(to cut) or sekʷ- ‎(to follow)..

Pronunciation

Noun

signum n ‎(genitive signī); second declension

  1. A mark, sign, emblem
  2. A miracle
  3. (historical) A medieval tower bell used particularly for ringing the 8 canonical hours.

Inflection

Second declension.

Case Singular Plural
nominative signum signa
genitive signī signōrum
dative signō signīs
accusative signum signa
ablative signō signīs
vocative signum signa

Hyponyms

Derived terms

Related terms

(…)

!!!UWAGA!!!
Jedno ze znaczeń to : A mark, sign, emblem… Wrócę do tego jeszcze!!!

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/sek-
Reconstruction:Proto-Indo-European/sek-
Proto-Indo-European

Alternative reconstructions

Root

*sek-[2]

  1. to cut

Extensions

Derived terms

  • *sek- ‎(root present)
    • Balto-Slavic:
      • Slavic: *sěťi ‎(to cut) (with unexplained -ě-) (see there for further descendants)
  • *sek-eh₂-ye-[2] or *sekh₁-ye-[1]
    • Italic:
      • Latin: secō (see there for further descendants)
  • *sok-éh₂
    • Germanic: *sagō (see there for further descendants)
  • *sok-som
    • Germanic: *sahsą (see there for further descendants)
  • Unsorted formations:

References

  1. Jump up to:1.0 1.1 Michiel de Vaan (2008), Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages, Leiden, Boston: Brill Academic Publishers
  2. Jump up to:2.0 2.1 Guus Kroonen (2013), Etymological Dictionary of Proto-Germanic, Leiden, Boston: Brill Academic Publishers
  • Julius Pokorny (1959), Indogermanisches etymologisches Wörterbuch, in 3 vols, Bern, München: Francke Verlag

https://en.wiktionary.org/wiki/Category:Terms_derived_from_the_PIE_root_*sek-
Category:Terms derived from the PIE root *sek-

Terms that originate ultimately from the Proto-Indo-European root *sek- in various specific languages.

Subcategories

This category has the following 4 subcategories, out of 4 total.

https://en.wiktionary.org/wiki/Category:Russian_terms_derived_from_the_PIE_root_*sek-
Category:Russian terms derived from the PIE root *sek-

Russian terms that originate ultimately from the Proto-Indo-European root *sek-.

Pages in category „Russian terms derived from the PIE root *sek-„

The following 2 pages are in this category, out of 2 total.

https://en.wiktionary.org/wiki/%D1%81%D0%B5%D1%87%D1%8C#Russian
сечь

Russian

Pronunciation

Etymology

PIE root
*sek-

From Proto-Slavic *sěťi, from Proto-Indo-European *sek- ‎(to cut).

Verb

сечь ‎(sečʹimpf ‎(perfective вы́сечь)

  1. flog, whip, lash (to whip or scourge someone or something as punishment)
  2. cut (up), chop, hew, slash to pieces; cleave
    Proverb повинную голову и меч не сечёт‎ ― Proverb povinnuju golovu i meč ne sečót ― a fault confessed is half redressed (lit: even a sword doesn’t cut the head of the one who confesses)
  3. (colloquial) get , catch, latch on
    сечёшь?

    sečóšʹ? – got it?
  4. (colloquial) know something (about), know the ropes
    он в э́том де́ле не сечёт

    on v étom déle ne sečót  – he doesn’t know a (damn) thing about this matter

Conjugation

Derived terms

imperfective

  perfective

Related terms

!!!UWAGA!!!
Wiki oczywiście nie zna np. takich słowiańskich słów, jak:

SieC
SieKaC’/T’
SieKaC”
SieC’
SieCie(c)H

SieKieRa
iSKRa
SKRa
SKR”yC”
SKRy+WaC’/T’
SKRyC’/T’
SKR”aT

Dodatkowo proszę zwrócić uwagę, na pomieszanie rdzeni:

*(s)ker- Z+KaLaC’/T’, Z+KaLeC|yC’/T’… KaRa, KaRaC’/T’…
*skerp- Z+KRe”Po+WaC’/T’, KRe”Py…
*skey- Z+KiS+Na”C’/T’, Z+CiS+Na”C’/T’…
*krey- KRoiC’/T’, KRaj, KRajaC’/T’…
*skreybʰ- SKRoBaC’/T’…

Wygląda mi na to, że zostało tu pomieszane wszystko ze wszystkim, jak komuś pasowało!!! 😦

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/krey-
Reconstruction: Proto-Indo-European/krey-

Etymology

From *sek-.

Reconstruction

The root is attested only in the centum languages, and hence the reconstruction *ḱrey- is also possible.

Root

*krey- ~ *ḱrey-[1]

  1. to sift, separate, divide

Derived terms

The root was often reformed as *krey(n)- based on the original nasal-infix present.

References

  1. ^ Michiel de Vaan (2008), Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages, Leiden, Boston: Brill Academic Publishers
  • Andrew L. Sihler (1995) New Comparative Grammar of Greek and Latin, New York, Oxford, Oxford University Press
  • Julius Pokorny (1959), Indogermanisches etymologisches Wörterbuch, in 3 vols, Bern, München: Francke Verlag

!!!UWAGA!!!
Przy okazji… wiki nie zna słowiańskiego słowa KRoiC’/T’!!!

https://en.wiktionary.org/wiki/Category:Terms_derived_from_the_PIE_root_*krey-
Category:Terms derived from the PIE root *krey-

Terms that originate ultimately from the Proto-Indo-European root *krey- in various specific languages.

Subcategories

This category has only the following subcategory.

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/sek%CA%B7-
Reconstruction:Proto-Indo-European/sekʷ-

Proto-Indo-European
Root *sekʷ-[1][2]

*sekʷ-[1][2]

  1. to follow

Derived terms

  • *sekʷ- ‎(root present)
    • Albanian: ndjek (prefix n + djek)
    • Balto-Slavic:
    • Hellenic:
    • Indo-Iranian:
      • Indo-Aryan:
      • Iranian:
        • Avestan: ‎(hačaitē)
        • > Old Armenian: հաճ ‎(hač)
    • Italic: *sekʷōr
  • Unsorted formations:
    • Germanic: *sagjaz ‎(retainer, warrior) (see there for further descendants)
    • Italic:
      • Latin: socius ‎(sharing, joining, allied)
      • Faliscan: socia ‎(female companion, girlfriend)

Root

*sekʷ-[3][2]

  1. to see

Notes

Some sources relate this root to the one above, suggesting that the meaning „see” derives from „follow with the eyes”. Others consider this an unlikely development, considering that „see” is a more basic and primary meaning than „follow”, which is more abstract.[4] (However, compare e.g. Latvian redzēt ‎(see) from h₃reǵ-‎(stretch, etc.), and Tocharian AB läk- ‎(see) from leǵ- ‎(gather).)

Derived terms

  • *sekʷ-
  • Unsorted formations:
    • Albanian: shoh
    • Anatolian:
      • Hittite: [script needed] ‎(sākuwa, eyes)

Root

*sekʷ-[1][2]

  1. to say

Derived terms

References

  1. Jump up to:1.0 1.1 Michiel de Vaan (2008), Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages, Leiden, Boston: Brill Academic Publishers
  2. Jump up to:2.0 2.1 2.2 Guus Kroonen (2013), Etymological Dictionary of Proto-Germanic, Leiden, Boston: Brill Academic Publishers
  3. ^ Ringe, Don (2006), From Proto-Indo-European to Proto-Germanic, Oxford University Press
  4. ^ M. Philippa – Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, Amsterdam University Press 2009

!!!UWAGA!!!
Z+oC”yLiS’C/Tie, że wiki nie zna słów Z+oC”yC’/T’… ani S’WieKRa?!! Dodatkowo, proszę zwrócić uwagę, że oficjalni niemi językoznawcy budują tzw. przed-słowiańskie lub słowiańskie rdzenie raz z użyciem dźwięku zapisywanego znakiem S… lub Z…

http://sjp.pwn.pl/sjp/zoczyc;2547101.html
zoczyć «zobaczyć coś»

http://sjp.pwn.pl/slowniki/%C5%9Bwiekra.html
świekra
świekra -rze, -rę; świekr
świekra daw. «matka męża»
świekra

Porady językowe

Co znaczy słowo świekra? Jakie są jeszcze inne określenia pokrewieństwa i powinowactwa używane w dawnej polszczyźnie?
Pozdrawiam,
U. Radło

Świekrem i świekrą nazywała żona rodziców męża (por. w dawnych przekładach biblijnych: „Powstanie świekra przeciwko synowej swojej, a synowa przeciwko świekrze”), mąż natomiast nazywał rodziców żony teściem i teścią (później teściową). Słownictwo staropolskie bardzo dokładnie odzwierciedlało wszystkie stopnie pokrewieństwa i powinowactwa rodzinnego. W wielkim skrócie wyglądało to tak: pokrewieństwo było dwojakie – przez ojca, czyli po mieczu, oraz przez matkę, czyli po kądzieli. Między krewnymi były różne stopnie: najpierw ojciec, tato i mać, macierz, matka, następnie czędo, czyli dzieci, tzn. syn, córka, następnie wnęk, później wnuk, oraz wnęka, wnuczka, a dalej: prawnuk i prawnuczka. W linii wstępnej: praszczur, tzn. dziad (dziadek) oraz baba (babka), następnie pradziad i prababka.

Dalej: snecha (sneszka), tzn. synowa wobec rodziców męża, która nazywała braci męża dziewierzami, a siostry męża – żełwami (żełwicami), a żony braci mężowych jątrwiami (jątrewkami). Rodziców męża nazywała sneszka świekrami. Mąż nazywał brata żony szurzym (później szwagrem), a siostrę żony świeścią. Brat ojca był stryjem (stryjkiem, stryjcem), stąd stryjcami nazywano całą szlachtę po mieczu pieczętującą się tym samym herbem. Wyszły całkowicie z użycia nazwy nieć i nieściora – synowie i córki brata lub siostry, podobnie jak pociot – mąż ciotki (ale są pociotki ‘kuzyni’), swak – mąż siostry, później mąż ciotki, krewniak. Wraz ze zmianami w życiu rodzinnym, społecznym, obyczajowym zmieniło się słownictwo. Nie prowadzi się już tablic pokrewieństwa, ani drzew genealogicznych. Albo inaczej: dopiero przypomnienie staropolskiego słownictwa rodzinnego uświadamia nam ogrom zmian, jakie dokonały się w naszych rodzinach, gdzie rodziców zastąpili starzy, z którymi dzieci są po imieniu, a ciocią i wujkiem są ich koleżanki i koledzy z pracy, znajomi. Dziękuję za to pytanie…
Krystyna Długosz-Kurczabowa, Uniwersytet Warszawski

Moje pytanie dotyczy koligacji rodzinnych. Mianowicie: żona brata to bratowa, mąż siostry – szwagier; ale siostra żony? brat żony? I odwrotnie: brat męża i siostra męża? Ciekawi mnie również powiązanie dzieci z dalszą rodziną. Czy brat mamy to wujek, a brat taty to stryj? A żona brata mamy? Mąż siostry mamy? Bardzo dziękuję za odpowiedź w tej nurtującej mnie kwestii.
Emilia Maćczak

Dla jasności podajemy dłuższe zestawienie:
żona brata – bratowa
mąż siostry – szwagier
brat żony – szwagier
siostra żony – szwagierka
siostra męża – szwagierka
brat mamy – wuj
mąż siostry mamy – wuj
brat ojca – stryj (często nazywany też wujem)
żona brata mamy (czyli wuja) – wujenka (często nazywana też ciotką)
żona brata ojca (czyli stryja) – stryjenka (często nazywana też ciotką)
córka siostry – siostrzenica
córka brata – bratanica
syn siostry – siostrzeniec
syn brata – bratanek
żona syna – synowa
mąż córki – zięć
ojciec męża lub żony – teść
matka męża lub żony – teściowa

System nazw pokrewieństwa był dawniej dużo bardziej skomplikowany. Do dziś zachowały się po nim niezrozumiałe dla więszości Polaków nazwy: dziewierz, świekra, synowiec…
Mirosław Bańko

…..

I tak można w kółko z tymi oficjalnymi wywodzeniami zawartymi w wiki i nie tylko… bo jakoś dziwnie niezauważonych słowiańskich rdzeni jest tak dużo, że wystarczy wziąć pierwszy lepszy rdzeń tzw. PIE „odtworzony” przez nieme hałturytety, by samemu się o tym przykrym fakcie przekonać… Zostawmy to więc i wróćmy do poszukiwania ZNaC”eNia słowa SiGN(+uM)… itd.

„!!!UWAGA!!!
Jedno ze znaczeń to : A mark, sign, emblem… Wrócę do tego jeszcze!!!”

No i wracam… Uważam, że wiki pominęła (no bo musiała) ZNaC”eNie… słowiańskiego słowa ZNaK… od którego pochodzi wg mnie tzw. łacińskie słowo SiGN(+uM) i wszystkie inne pochodzące od niego…

https://en.wiktionary.org/wiki/sign
sign

English
Pronunciation
IPA(key): /saɪn/

Etymology 1
From Old French signe, from Latin signum ‎(a mark, sign, token); root uncertain.

(…)
Etymology 2
From Anglo-Norman seigner, seiner et al., Old French signer et al., and their source, Latin signāre ‎(to mark, seal, indicate, signify), from signum ‎(a mark, sign); see Etymology 1, above. Compare sain..
(…)
Related terms
Terms etymologically related to sign (verb)

https://en.wiktionary.org/wiki/signare#Latin
signare

Latin
Verb signāre present active infinitive of signō
(…)

https://en.wiktionary.org/wiki/znak
znak

Polish
Etymology
From Proto-Slavic *znakъ.

Pronunciation
IPA(key): /znak/

Noun

znak m inan

  1. sign
  2. mark
  3. symbol
  4. character (written or printed symbol or letter)

Declension

Derived terms

External links

  • znak in Polish dictionaries at PWN

http://sjp.pwn.pl/szukaj/znak.html
znak
znak -ku, -kiem; -ków
na znak

znak

1. «kształt, któremu przypisuje się określone znaczenie»
2. «dźwięk, spojrzenie, gest itp. służący do przekazania informacji»
3. «dowód, oznaka czegoś»
4. «fakt interpretowany jako zapowiedź czegoś»
5. «ślad pozostawiony przez coś»
6. daw. «herb lub chorągiew z herbem»

• znakowy

znak diakrytyczny «znak graficzny, np. przecinek, ogonek lub kropka, dostawiany do litery i niosący informację o sposobie wymawiania głoski oznaczonej tą literą»

znak dodatni

1. «znak graficzny (+) oznaczający liczbę dodatnią»
2. «znak graficzny (+) oznaczający dodatni ładunek elektryczny lub dodatnią wartość ładunku»

Podobne wyszukiwania

Synonimy

znak (graficzny, literowy)

znak (umowna informacja)

znak (dowód czegoś)

znak (przejaw czegoś)

znak (po skaleczeniu)

znak zapytania (w interpunkcji)

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Slavic/znak%D1%8A&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Slavic/znakъ.

!!!UWAGA!!!
ZNaC’/T’, ZNaC”+yC’/T’, ZNaC”Ny, ZaCNy, ZNaC”+eK… to postacie tzw. satem… a ZNaK, ZNaK+oWaC’/T’… to postacie tzw. kentum…

…..

Zobaczmy teraz znaczenie i źródłosłów słowa HejN+aL”:

http://sjp.pl/hejna%C5%82
hejnał
1. sygnał grany na trąbce;
2. melodia grana o określonej porze z wieży ratuszowej lub kościelnej

http://sjp.pwn.pl/sjp/hejnal;2464144.html
hejnał
1. «melodia grana przez trębacza o określonej porze z wieży kościelnej, ratuszowej lub w obozie; też: sygnał grany na trąbce»
2. «głos wydawany przez żurawie»

• hejnałowy • hejnalista

https://pl.wiktionary.org/wiki/hejna%C5%82
hejnał (język polski)

wymowa:

IPA[ˈxɛjnaw], AS[χei ̯nau̯] wymowa ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) muz. melodia grana o określonej porze, przeważnie na instrumencie dętym; zwykle odgrywany z wieży; zob. też hejnał w Wikipedii
(1.2) muz. sygnał grany na trąbce, który wzywa do czegoś
(1.3) łow. charakterystyczny głos, który żurawie wydają o świcie i wieczorem
odmiana:
(1)

hiperonimy:
(1.1) melodia
(1.2) sygnał
wyrazy pokrewne:
rzecz. hejnalista m, hejnalistka f
przym. hejnałowy
etymologia:
węg. hajnalświt[1]
źródła:
  1. Skocz do góry hasło hejnał w: Słownik wyrazów obcych, Wydawnictwo Naukowe PWN, wyd. 1995 i nn.

https://pl.wiktionary.org/wiki/hajnal#hajnal_.28j.C4.99zyk_w.C4.99gierski.29
hajnal (język węgierski)

wymowa:
wymowa ?/i
znaczenia:

rzeczownik

(1.1) świt
synonimy:
(1.1) virradat, pirkadat
źródła:
István Varsányi, Lengyel-magyar szótár, Budapest, Terra, 1976.

…..

A teraz do rzeczy… Niby te dwa słowa jak SiGN / ZNaK i HejN+aL”, nie są ze sobą spokrewnione… tyle tylko że:

ZNK -> ZNaC’/T’ -> ZNaK -> SNaK -> SKaN -> SGaN -> SGN -> SiGN

Zaznaczam, że nie jest to opis, jak powstało tzw. łacińskie słowo SiGN, ale jest tu pokazane jak za pomocą dwóch praw językowych, gdzie S = Z i tzw. przestawki, czyli tzw. metatezy… doprowadzić do powstania tego słowa.

Proszę spojrzeć teraz:

HejN+aL”
KejN+aL
GejN+aL
ZejN+aL
SejN+aL
Sej/GN+aL
SyGN+aL”…

Uważam, że JEST TO BARDZO PRAWDOPODOBNE, że słowa SyGN+aL” i HejN+aL” POCHODZĄ OD TEGO SAMEGO SŁOWIAŃSKIEGO RDZENIA – ZNK, gdzie słowo SyGN+aL” ma postać tzw. satem, a słowo HejN+aL” ma postać tzw. kentum… czyli dotychczasowe wywodzenie źródłosłowu słowa HejN+aL”, jako od-madziarskiego zapożyczenia… może być BŁĘDNE!!!

…..

Obiecałem, że zrobię z tego oddzielny artykuł… i zrobiłem! 🙂

„wymagany podpis”… ZNaK+oMiTy TRuD!!! 🙂

1 thoughts on “272 Czy SyGN+aL” i HejN+aL” to nie są wersje satem i kentum tego samego słowa?

Dodaj komentarz

Ta witryna wykorzystuje usługę Akismet aby zredukować ilość spamu. Dowiedz się w jaki sposób dane w twoich komentarzach są przetwarzane.